چکیده:
آفریقای جنوبی جامعهای پلورالیستی است و البته احترام و ستایشی ویژه نسبت به دین دارد.مسیحیت دین اکثریت است، درحالیکه ادیان دیگری همچون اسلام،یهود و هندوئیسم نیز در کنار نظامهای اعتقادی فرعی متعدد وجود دارد. «مذهب سنتی آفریقا»(ای تی آر)از هفت قرن پیش و با سکونت مردم قبیلهء بانتو در این ناحیه پا به این دیار نهاده است.مهمترین جنبههای«مذهب سنتی آفریقا»اعتقاد به خداوند متعال،اعتقاد به ارواح(و نه پرستش)؛به ویژه ارواح نیاکان و تعهد به اخلاق و جامعه است. جدا از مردم قبیلهء مشهور«لاودو»در شمال این کشور و ایمان راسخ و بنیادین آنان به الههء باران،چندان بر ما روشن نیست که چه تعدادی از مردم این دیار،صرفنظر از دیگر ادیان به«ای تی آر»یا مذهب سنتی آفریقا ایمان دارند.تنها میدانیم که ای تی آر،هنوز نزد بسیاری از مردم آفریقا که پیرو کلیساهای تازه تأسیس و بومی آفریقا هستند ارج و قرب ویژهای دارد. این کلیساها در قرن نوزدهم میلادی تشکیل شدند و خود را با سبک و سیاقی آفریقایی با شرایط خاص آن دیار پیوند دادند.بزرگترین دستهء کلیساها در آفریقای جنوبی،کلیسای مسیحی صهیون(یا زاین کریستین)با حدود دو میلیون عضو است. قرنهای متمادی،عروسکها بخشی از مجموعه آیینها و نمایشهای مذهبی آفریقا بودهاند.از سوی دیگر،نمایشهای عروسکی آفریقا نیز در سالهای آغازین فعالیت خود را بر این محور متمرکز کرده بودند.در نیمهء دوم قرن بیستم هر چند نمایش عروسکی بیشتر به عنوان ابزاری آموزشی به کار گرفته میشد،لیکن به بیان ارزشهای مذهبی و اخلاقی نیز میپرداخت. مقالهء ذیل نشان میدهد که نمایش عروسکی چگونه در سی سال گذشته جنبههای گوناگون مذهبی جامعهء آفریقای جنوبی را در خود باز تابانده است.این جنبهها معطوف به مقولهء ایمان،باورها و در مجموع آموزش اخلاقی است.
خلاصه ماشینی:
"مذهب کهن آفریقایی اعتقادات و آداب مذهبی قدیم آفریقایی اغلب از سوی کسانی که ادیان دیگری دارند،به شدت رد میشوند(شاید به استثنای (AIC ،البته هدف این مقاله بحث در مورد آداب مذهبی مختلف نیست،بل مقصود صرفا آن است که بگوید آنها وجود دارند و اینکه نمایش عروسکی چگونه این اعتقادات را باز میتابد.
با این وجود هچنانکه تنوع در عقاید وجود دارد،شماری از اشتراکات نیز به چشم میآیند که در آفرینش مذهب کهن آفریقا نقش دارند: اعتقاد به خدای تعالی یا پروردگار جوامع مختلف عناوین گوناگونی برای خدای تعالی مطرح میکنند(که معمولا مذکر است،ولی میتواند مؤنث هم باشد).
اجداد اغلب بخشی از اجتماع در نظر گرفته میشوند و از آنان با عنوان«مردهء زنده»یاد میکنند(بهطور مثال سوآزی،بیشتر آنها را به صورت زنده مخاطب قرار میدهد)،آنها خدا نیستند، ولی میتوانند میان انسانها و خداوند واسطه باشند و بنابراین به عنوان پیوند دهندهء اجتناب ناپذیر این دنیا و جهان ارواح مورد ملاحظه قرار میگیرند.
در سالهای اخیر نمایش عروسکی به عنوان منبع اطلاعرسانی و آموزشی در موضوعهای گوناگون توسط چند عروسک گردان و گروه نمایشی به کار گرفته شده و با موفقیتهای بسیاری به ویژه در زمینهء مقابله با ایدز و ویروس HLV همراه بوده است.
«هایز»(1992)توضیحات زیر را پیشنهاد میکند(گرچه انطباق و اختلاط مقولهها را نشان میدهد): الف-کلیساهای مستقل آفریقایی بدنههایی هستند که از خود این قاره سرچشمه میگیرند و برای تأمین سرمایه رهبری یا کنترل آنها را هیچ یک از گروههای مذهبی خارج از آفریقا برعهده ندارند."