چکیده:
عناصر دراماتیک در هر جامعهء انسانی و از جمله در مراسم مردم ابتدایی و آیینها و مراسم مذهبی و نقل قصهها و داستانسرایی حتی در بازی کودکان وجود دارد.منابع الهام درام نویسان،گاه ادبیات شفاهی و گاه ادبیات مکتوب بوده است.از دیگر منابع الهام نویسندگان عرصهء نمایش،کتب مقدس و قصههای آنان است که حاوی سرگذشت پیشینیان با هدف هدایت انسان است. قصهء حضرت یوسف(ع)در قرآن کریم،داستان زندگی او از کودکی تا رسیدن به مقام ولایت کشور مصر است.این سوره 111 آیه دارد و سه آیهء نخست و ده آیهء آخر،غیر داستانی و نود و شش آیهء باقیمانده-بیآنکه آیههای غیر داستانی،تسلسل آنها را بر هم بزند-قصهء حضرت یوسف(ع)را در برمیگیرد.این قصه در قرآن کریم یک متن نمایشی محسوب نمیشود،اما جنبههایی دارد که میتوان آن را در شمار داستانهایی دارای ظرفیتهای نمایشی به حساب آورد.هدف این مقاله بررسی فراوانی ظرفیتهای نمایشی این داستان است. مطالعهء حاضر از نوع حقیقی-توصیفی است و طی آن ضمن بررسی خاستگاه درام و نمایش و ویژگیهای دراماتیک در متون نمایشی به مسایلی چون تم،طرح،کشمکش و انطباق و مقایسهء مدل نمایشی گریما و ساختار هرم فریتاگ دربارهء قصهء حضرت یوسف(ع)میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
"مطالعهء حاضر از نوع حقیقی-توصیفی است و طی آن ضمن بررسی خاستگاه درام و نمایش و ویژگیهای دراماتیک در متون نمایشی به مسایلی چون تم،طرح،کشمکش و انطباق و مقایسهء مدل نمایشی گریما و ساختار هرم فریتاگ دربارهء قصهء حضرت یوسف(ع)میپردازیم.
اتکاء به قرآن و محور قرار گرفتن آن به دلیل قوت،استحکام و استواری اندیشه و معارف اسلامی است،اما چگونه میتوان در حوزهء هنرهای نمایشی از قرآن کریم،موضوعات و داستانهای آن استفاده کرد؟آیا در داستانهای قرآن کریم ظرفیتهای نمایشی وجود دارد؟آیا میتوانیم ظرفیتها و جنبههای نمایشی لازم را در داستان حضرت یوسف(ع)بیابیم؟ منظور از ظرفیت نمایشی،توانایی یا امکان بالقوهء تبدیل شدن یک داستان به اثر نمایشی است.
در این مطالعه داستان زندگی حضرت یوسف(ع) از کودکی تا رسیدن به ولایت کشور مصر بیان و متغیرهای مورد مطالعهء ظرفیتهای نمایشی شامل تم،طرح،کشمکش،مدل نمایشی گریما و ساختار هرم فریتاگ با داستان فوق مقایسه و تطبیق خواهد شد.
یعقوب با یادآوری ماجرای دروغین دریده شدن یوسف به وسیلهء گرگ،بیاعتمادی خود را به پسرانش آشکار میکند و از آنها میخواهد به خدا سوگند یاد کنند و بنیامین را نزد او باز آورند.
این قسمت شامل یازده صحنه است: صحنهء اول: یوسف(ع)در منزل عزیز مصر مشغول خدمت و در این فاصله از حکمت و دانش خداوندی بهرهمند میشود.
صحنهء پنجم: یوسف(ع)خواب عزیز مصر را تاویل میکند و خبر میدهد هفت سال قحطی در راه است.
یوسف(ع)از دریافت به خود آگاهی و سپس به تعالی و کمال میرسد و به جای سود جانب ارزش را میگیرد و بر شرایط موجود غلبه میکند."