خلاصه ماشینی:
"با این همه خواه نابودی دین مسلم انگاشته شود، یا تنها دین، رو به افول در نظر گرفته شود، اهمیت اجتماعی‌اش با بحران مواجه دانسته شود، یا تغییر شکل آن در جامعه جدید مورد توجه قرار گیرد ، و یا به فردی شدن آن حکم داده شود؛ مسلم است که دنیوی شدن به یک تحول تاریخی تک‌خطی اشاره دارد؛ و به دلیل انطباق آن با تاریخ مسیحیت، تعمیم آن به دین، به‌طور کلی، ممکن است منشأ سوء تفاهم‌هایی شده و شناخت ما را از واقعیت جاری دین معینی منحرف کند.
در این میان هر چند برخی، کثرت‌گرایی دینی را یکی از عوامل مشوق و مشدد دنیوی شدن تلقی کرده‌اند، اما نمی‌باید از سابقه جامعه مدنی در کثرت‌گرایی غافل شد؛ جامعه‌ای که می‌تواند دین سنتی را به منظور تقویت بخش‌های مدنی آن، مورد قرائت و تفسیر مجدد قرار دهد و به جهت عملی نیز نوعی سازمان‌دهی مجدد در فعالیت‌های اجتماعی دینداران به وجود آورد."
(
, 
, 
)
