چکیده:
افزایش سهم جمعیت جوانان از کل جمعیت کشور از 26/4 درصد در سال 1365 به 35/4 درصد در سال 1385 که ناشی از نرخ رشد 3/9 درصدی جمعیت طی سالهای 1355 تا 1356 است،لزوم توجه ویژه و برنامهریزی مناسب را برای استفاده بهینه از منابع موجود جهت حل مسائل خاص مربوط به این زیر جامعهی حدودا 25 میلیون نفری کشور آشکار میسازد.تحصیل،اشتغال و ازدواج از مهمترین مسائل مبتلا به جمعیت جوان کشور است که در برنامههای سوم و چهارم توسعه نیز مورد توجه قرار گرفته است.در برنامه چهارم توسعه در مادهی 112 که اختصاص به جوانان دارد، دولت مکلف شده است به منظور سامان بخشیدن به امور جوانان،نسبت به افزایش«رفاه»،«سلامت جسمی و روانی»،«رفع دغدغههای شغلی»،«ازدواج»،«مسکن»و«آسیبهای اجتماعی»جوانان اقدام نماید.عمل به این برنامه،مستلزم شناخت دقیق و همهجانبهی مسائل مربوط به جوانان به تفکیک زیر گروههای خاص آنان میباشد.یکی از زیر گروههای خاص جوانان،جوانانی هستند که با توجه به شرایطی که در آن قرار دارند بیشتر در معرض آسیبپذیری میباشند و لازم است مورد توجه ویژهی مسئولان ذیربط قرار گیرند.در این مقاله سعی شده به مقوله«جوانان آسیبپذیر»که به نظر میرسد در مطالعات و بررسیهای مربوط به جوانان کمتر مورد توجه خاص قرار گرفتهاند،پرداخته شود.نتایج این بررسی نشان میدهد که حدود 1/4 جمعیت جوان کشور به دلیل عدم اشتغال به کار یا تحصیل در مقایسه با سایر همسالان خود بیشتر در معرض آسیبهای اجتماعی،روانی و جسمی قرار دارند و باید مورد توجه ویژه مسئولان ذیربط قرار گیرد.این گروه که علاوه بر جوانان بیکار در جستجوی کار،جوانان غیرمحصلی که تمایل یا نیاز به انجام فعالیت اقتصادی ندارند را نیز دربرمیگیرد،بخش مهمی از سرمایه انسانی بلا استفاده کشور را نشان میدهد که بیش از سایر همسالان خود در معرض آسیبهای ناشی از رفتارهای پرخطری که میتواند بر سلامت حال و آیندهشان اثر بگذارد،قرار دارند.نتایج به دست آمده حاکی از این موضوع است که دختران جوان در مقایسه با پسران جوان و جوانان روستایی نسبت به جوانان شهری، احتمال آسیبپذیری بیشتری دارند.وضعیت آسیبپذیری جوانان در استانهای مختلف کشور نیز کاملا متفاوت است به این ترتیب که جوانان استان یزد کمترین احتمال آسیبپذیری و جوانان استانهایی نظیر ایلام و کرمانشاه،بیشترین احتمال آسیبپذیری در بین جوانان استانهای مختلف کشور را دارا هستند.
خلاصه ماشینی:
"جدول 2:توزیع نسبی درصد جوانان آسیبپذیر برحسب منطقهی سکونت و جنس (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانطورکه جدول فوق نشان میدهد هرچند احتمال آسیبپذیری جوانان روستایی بیش از جوانان شهری است،اما با توجه به نسبت جمعیت شهرنشین کشور،اکثریت جوانان آسیبپذیر در مناطق شهری سکونت دارند.
جدول 7:توزیع نسبی جوانان آسیبپذیر بیکار برحسب مدت بیکاری به تفکیک جنس (به تصویر صفحه مراجعه شود) بررسی ارقام طول مدت بیکاری جوانان بیکار که حدود 13 درصد کل جوانان آسیبپذیر را دربرمیگیرند نشان میدهد که بیش از نیمی از این جوانان در معرض بیکاری طولانی مدت(یک سال و بیشتر)قرار داشته و از روند رو به رشد قابل توجهی نیز در دوره مورد بررسی برخوردار بودهاند.
جدول 9:توزیع نسبی جوانان آسیبپذیر بیکار برحسب بخش عمدهی فعالیت موردنظر و جنس (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانطورکه در جدول فوق نشان داده شده است در بین بخشهای فعالیت اقتصادی بخش خدمات بخش ارجح اکثریت جوانان بیکار جویای کار میباشد(حدود 77 درصد)و پس از آن بخش صنعت با فاصله بسیار زیاد(حدود 71 درصد)قرار دارد و سرانجام تنها حدود 6 درصد جوانان بیکار جویای کار خواهان اشتغال در بخش کشاورزی هستند.
جدول 11:توزیع نسبی جوانان آسیبپذیر غیرفعال برحسب علت عدم جستجوی کار به تفکیک جنس (به تصویر صفحه مراجعه شود) بررسی علل عدم جستجوی کار جوانان آسیبپذیر غیرفعال اقتصادی حاکی از این موضوع است که تنها حدود 11 درصد این جوانان به دلیل بینیاز بودن از انجام کار در جستجوی کار نبودهاند و حدود 04 درصد نیز علت عدم جستجوی کار را مسئولیتهای شخصی و خانوادگی عنوان نمودهاند که عمدتا مربوط به زنان جوان است(هرچند متأهل هم نبودهاند)."