چکیده:
برخورداری از سلامت جسمانی، در شمار خواسته های بحق هر انسان و از نعمت های خداوند متعال است. اما هر فرد در طول حیات خویش دچار بیماری هایی می شود، که نیاز به پزشک و دارو پیدا می کند. گرچه در جهان کنونی هزینه دارو و درمان در بسیاری از کشورها از هزینه های عمومی محسوب می شود، اما هنوز در کشور ما، همه یا بخشی از این هزینه ها به عهده اشخاص است. امروزه هزینه دارو و درمان افزایش چشم گیری یافته است و به ویژه با پیشرفت علم و به بازار آمدن دستگاه هایی که به تشخیص بیماری ها کمک شایانی می کند، این هزینه ها رو به افزایش نیز هست. در حقوق اسلامی پرداخت هزینه زندگی بعضی افراد بر عهده بعضی دیگر قرار داده شده است که از آن به نفقه تعبیر می شود. مقاله حاضر در پی پاسخ دادن به این پرسش است که از نظر فقه اسلامی هزینه دارو و درمان جزو نفقه محسوب می شود یا خیر؟ بدین منظور، نویسنده به بازبینی و دوباره خوانی ادله فقهی پرداخته و با توجه ویژه به عرف که یکی از مهم ترین دلایل استنباط احکام در امور اجتماعی است، به پرسش مزبور پاسخ داده است.
خلاصه ماشینی:
مقاله حاضر در پی پاسخ دادن به این پرسش است که از نظر فقه اسلامی هزینه دارو و درمان جزو نفقه محسوب میشود یا خیر؟ بدین منظور، نویسنده به بازبینی و دوبارهخوانی ادله فقهی پرداخته و با توجه ویژه به عرف که یکی از مهمترین دلایل استنباط احکام در امور اجتماعی است، به پرسش مزبور پاسخ داده است.
نخست باید ماهیت نفقه از جهت کیفی و کمی روشن شود تا این نتیجه بدست آید که هزینه دارو و درمان داخل در آن است یا خیر؟ و اگر داخل آن است، آیا حدودی برای آن وجود دارد؟ نفقه در لغت و اصطلاح اهل لغت واژه نفقه را به صورت اسم به کار میبرند برای مالی که انسان برای خود و عیالش خرج میکند (ابن منظور، 1408هـ، ج 14، ص 243).
پرسش اینجاست که آیا نفقه به همین سه مورد محدود میشود، و هزینه دارو و درمان را در برنمیگیرد؟ یا این موارد به عنوان موارد غالب و مورد نیاز افراد ذکر شده است؟ به نظر میرسد جمله «عاشروهن بالمعروف» را میتوان در مقام بیان آیات دیگر دانست که به طور کلی وظیفه مردان را در برابر همسران در تمام موارد بیان میکند که از جمله آن، پرداخت نفقه است که باید به نیکویی صورت گیرد، از جهت کیفیت و کمیت و از جهت نحوه پرداخت.