چکیده:
این نوشتار نگاهی گذرا به برخی از مباحث جامعهشناسی خانواده دارد. موضوعات در این مقاله عبارتند از: تعریف خانواده، شکلگیری خانواده، انواع خانواده، انواع ازدواج، مقام زن، والدین، فرزندان حفظ کیان خانواده و معیارهای انتخاب خانواده.
در تعریف خانواده، نویسنده به خانواده گسترده متمایل است و در بحث شکلگیری خانواده، هرج و مرج جنسی را باور ندارد. خانواده چند همسری، مرکب، زن سالار، گسترده از شکلهای خانواده خوانده شده است و ازدواج ربایشی، اسارتی، معاملهای، موقت، شغار، مبادلهای، امانی، گروهی، معاوضی و ارثی ذیل عنوان انواع ازدواج آمده است. معیارهای انتخاب همسر ایمان، پاکدامنی، شایستگی، آرامشبخشی، خوش زبانی، تناسب سنی و تواضع معرفی شده است.
خلاصه ماشینی:
"« پرداخت نفقه در زمان نگهداری عده، واجب، اخراج همسر از منزل ناروا و پرداخت مبلغی به عنوان پاداش شیر دادن ضروری و جدایی به شکلی نیکو همراه با دادن هدیهای مناسب سفارش شده است: »یا ایها الذین آمنوا اذا نکحتم المؤمنات ثم طلقتموهن من قبل ان تمسوهن فما لکم علیهن من عدة تعتدونها فمتعوهن و سرحوهن سراحا جمیلا« )احزاب/ 49) »ای کسانی که ایمان آوردهاید هنگامی که با زنان باایمان ازدواج کردید و قبل از همبسترشدن طلاق دادید، عدهای برای شما نیست که بخواهید حساب آن را نگاه دارید.
مردان که توان بیشتری برای کارهای سخت و طاقتفرسا دارند و در تمام طول سال از توان کار برخوردارند، سرپرست خانواده شناخته میشوند و زنان که از توانایی جسمی مردان برخوردار نیستند و در ایامی از سال توان کار ندارند یا کار برای ایشان بسیار سخت و طاقتفرسا است، عهدهدار امور منزل و تربیت فرزندان هستند: »الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض و بما انفقوا من اموالهم« )نساء/ 34) »مردان سرپرست و نگهبان زنانند به خاطر برتریهایی که خداوند برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و به خاطر انفاقهایی که از اموالشان میکنند.
بر این اساس ابراهیمعلیه السلام پس از آن که خداوند آن حضرت را امام و پیشوا قرار داد، خواهان رسیدن این مقام به فرزندان خویش شد: »قال و من ذریتی« )بقره/ 124) و یعقوبعلیه السلام به عنوان پدر خانواده نسبت به سرنوشت فرزندان خویش نگران بود و ایشان را به سعادت رهنمون میساخت: »یا بنی ان الله اصطفی لکم الدین فلاتموتن الا و انتم مسلمون« )بقره/ 132) »پسران من خداوند این آیین پاک را برای شما برگزیده است و شما جز به آیین اسلام از دنیا نروید."