خلاصه ماشینی:
"بنابراین یاقوتی که ما در این تحقیق از او گفتگو مینمائیم،همان ابو عبد الله شهاب الدین یاقوت بن عبد الله میباشد،که از نژاد رومی بوده و به بغدادی نیز معروف گردیده است، و کتابهائی چون معجم الادباء و معجم البلدان از خود بجای نهاده است.
اما اینکه درچه زمان و در کجا بدنیا آمده است؟ ابن خلکان زادگاه او را در بلاد روم و بسال 475 یا 575 هـ-8711-9711 م نوشته است21،و او خود نیز در آغاز ترجمه و شرح حال یاقوت،او را از نژاد رومی،و زادگاه او را شهر حماه،و اقامتگاه او را بغداد یادآور گردیده است31.
مگر اینکه بگوئیم کمال شعاری در کتابش نوشته است که«چنین گفته است»یعنی یاقوت به شعاری و نه به ابن خلکان،و بگوئیم که کمال شعاری از زبان یاقوت شنیده است،خوشبختانه استاد ابیاری درجای دیگر از مقاله خود به این نکته توجه نموده است،و لذا توضیح (1)خواند میر ج 3 ص 91 و ح 4 مج 2 ص 026.
اما اینکه ابن خلکان در آغاز سخن خود،زادگاه یاقوت را در شهر حماة نیز آورده4است،همین امر پژوهشگران را براین داشته است تا متوجه اشتباهی گردند که ابن خلکان در اثر خلط در زندگی یاقوت رومی،و ارباب یا مولایش عسگر حموی،گردیده است،اگر بتوان چنین تعبیری را دربارهء گفتهء ابن خلکان روا داشت جالب است، زیرا عسگر حموی فرزند ابو نصر ابراهیم در شهر حماة زاده شده است5و از همین جهت میباشد،که استاد محمد کرد علی بر این عقیده است،که شهرت یاقوت به حموی،در اثر انتساب و پیوستگی او به مولایش عسگر حموی پدید آمده است6،و همین گفته را نیز اغناطوس تکرار میکند."