خلاصه ماشینی:
چو دیدی آنکه خدای جهان سپاه مرا بدشت هیجا بر لشکر تو داد ظفر ز روزگار بلا پند گیر و دیگر بار مکن درشتی و راه معاندت مسپر بپای شاه درافتاد کال بخدمت تو من و هزار چو من بندگان بسته کمر ز تاج من که به از آن هزار خواهی جست چو در گذشتی یزدان ترا بود یاور که زیر خاک رود تاج و تاجدار بهم ز تاج بخشی ماند بروزگار اثر بسی نماند گنج و کلاه و تخت و سپاه ولی بماند این داستان بد هر سمر ارداده و تأثیر آن ارادهء انسانی در پهلوی مقدرات او ایستاده است و چرخ تکامل او را اداره میکند.
«لاروشفو کولد» *** ارادهء ما قوهایست که بر همهء قوای دیگر حکمرانی میکند بشرط اینکه ما آنرا با قوهء عمل همراه سازیم.
«بوفون» یک ارادهء خسم نشونده بر همه چیز غالب میآید حتی بر زمان.
«شاتو بریان» *** بعقیدهء من خدا زمین را میان هوا ساخته و انسان را هم میان قضا و قدر.
قضا و قدر او را احاطه کرده و او را بسوی مقصد نامعلوم میبرد.
«الفرد دووینیی» *** فقط سستی ارادهء ماست که سبب ضعف ما میشود وگرنه انسان برای بدست آوردن چیزیکه بشدت آرزو میکند قدر کافی را دارد.
«ژان ژاک روسو» *** اراده یگانه حقیقت است و قلب همه چیز است.
«شوپنهاور» *** ما جز بقوهء اراده بهیچ چیز دسترسی پیدا نمیکنیم ولی این اراده یک محرک لازم دارد.
از همهء قوای روحی ما این یکی یعنی قوهء اراده زودتر از همه زنگ میزند وقتی که آنرا بکار نیندازیم.