خلاصه ماشینی:
این دانشمندان قرون اولیه و وسطی هیچ‌کدام تخصص را نمیشناختند،چهاینان میدانستند که هرکس باید از معارف انسانی تا حدی با اطلاع و بهره‌مند باشد.
هیچکس هم منکر نیست که این دسته بحد کامل در حقایق زندگی بینا و بصیربوده‌اند.
باید گفت که این علما بکمک الهام و طبیعت در رشته‌ای متخصص شدند ولی هرگزخود را مقید نساختند که عمدا از آنچه که ممکن است فراگیرند،سرباز زنند و همین معلومات مختلفه باعث میشد که در رشتۀ خودشان کاملا مطلع و دقیق و تا حدود امکان ازخطا مبرا گردند.
آیا دانشجویان امروزی میتوانند اصول فلسفه دکارت و پاسکال را فرا گیرند؟ و آیا این توانائی را دارند که بدانند مکتب اسپنسر و معارف آناتول فرانسبرچه پایه‌ای نهاده شده است؟..
بایستی در دانشکده‌های اختصاصی سایر دروس را نیز تا حد امکان راه داد و کاریکرد که حقوقدان از مبادی ریاضی و نجوم و طبیب از کنایه‌های ادبی و ذوقی بی‌بهره نباشندو ضمنا ریاضی‌دان و منجم و ستاره‌شناس نیز با امور اجتماع آشنا گردند تا کسی بآنها نگوید«تو که از درون خانه خود خبر نداری چگونه توانی بآسمانها قدم بگذاری؟!» علی اکبر دهخدا شکوۀ پیر زال {Sهنوزم بگردد از این هول حال#چو یاد آورم حال آن پیر زال#که میرفت و میگفت سیر از جهان#ربوده ز کف ظالمش خانمان#بچشم تو این خانه سنگ است و خشت#مرا قصر فردوس و باغ بهشت#چه ارزد به پیش تو ؟یک هشت سیم#مرا خویش و پیوند و یا رو ندیم#بهر خشت از آن باشدم صد هزار#بدل از زمان پدر یادگار#نه بینم که اندر نظر ناورم#بهر گوشه صد رأفت مادرم#کشم رخت از آن چون من تیره‌بخت؟#که بابم در این خانه بگذاشت رختS}
(
, 
, 
)
