خلاصه ماشینی:
"در یک تقسیمبندی کلی، این کتابخانهها را در دو دسته جای میدهیم: الف- کتابخانههای مستقل ب- کتابخانههای غیرمستقل که هر یک از این دو، به نوبه خود، به اقسام مختلف و متعددی تقسیم میگردند، که در ادامه به شرح آنها خواهیم پرداخت: الف- کتابخانههای مستقل مقصود از کتابخانههای مستقل، کتابخانههایی است که به هیچ سازمان، موءسسه یا نهاد دیگری- آموزشی یا غیرآموزشی- وابسته نبود و فقط به عنوان مرکزی برای جمعآوری کتابها جهت فراهم ساختن امکانات مناسب برای مطالعه و تحقیق ساخته شدند و اگر در این مراکز فعالیتهای آموزشی یا پژوهشی انجام میشد جزو فعالیتهای فرعی آنها به شمار میرفت و این کتابخانهها را میتوان به سه دسته تقسیم کرد: - کتابخانههای خصوصی - کتابخانههای نیمهعمومی - کتابخانههای عمومی - کتابخانههای خصوصی از اینگونه کتابخانهها به تعداد زیاد میتوان نام برد که در خانههای دانشمندان دایر بودند و در بین آنها کتابخانههای بزرگ و قابل توجهی یافت میشوند.
(28) در دارالعلمها، فعالیتهای پژوهشی و آموزشی هم انجام میشد و برخی از صاحبنظران در اهمیت جنبههای آموزشی دارالعلمها مبالغه کردهاند، تا آن جا که آنها را به منزله مراکز آموزشی و دانشکدههای واقعی جهان اسلام برشمردهاند (29) ولی به عقیده دیگران، دارالعلم فقط کتابخانهای عمومی بوده که جلسات علمی هم به آن وابسته بود و گروهی از دانشمندان برای گفتوگو و ایراد سخنرانیهای علمی، در آن جا حضور مییافتند و غالبا از سوی دانشجویان و کسان دیگری، که برای مطالعه و کسب دانش و گوش دادن به سخنرانیهای علمی در این مراکز اجتماع میکردند، مورد توجه و مشورت قرار میگرفتند."