چکیده:
رشد تولید ناخالص داخلی به عنوان یکی از شاخص های رشد و توسعه اقتصادی کشورها مطرح بوده است. ولی با توجه به اینکه این شاخص، معیار مناسبی جهت تعیین رفاه شهروندان نمی باشد، توجه اقتصاددانان به شاخصی معطوف شد که علاوه بر متغییرهای اقتصادی، متغیرهای اجتماعی و انسانی را نیز شامل گردد. یکی از بهترین این شاخص ها، شاخص توسعه انسانی می باشد. این شاخص در واقع نوعی جدول تناسبی است که در آن کشورهای جهان براساس فاکتورهایی از جمله امید به زندگی، نرخ باسوادی، آموزش، بهداشت، تغذیه و نیز درآمدسرانه واقعی مورد مقایسه قرار می گیرند. شاخص توسعه انسانی از شاخص های مهم توسعه یافتگی است و کاربردهای بسیاری در سطح ملی و بین المللی دارد. مهم ترین کاربرد این شاخص، شناسایی زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که به جهت سیاستگذاری نیازمند حمایت و توجه بیشتری هستند و در نهایت فراهم نمودن تمهیدات لازم جهت بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور است. مطالعات انجام شده وجود ظرفیت های بالقوه ای را در کشورهای اسلامی جهت افزایش شاخص توسعه انسانی نشان می دهند که بواسطه رفع موانع موجود و اتخاذ سیاستگذاریهای مناسب می توان گام های موثری در این زمینه برداشت. گزارش اخیر شاخص توسعه انسانی، از بهبود این شاخص در سال های پس از انقلاب در ایران خبر می دهد به طوری که رتبه ایران در طی سی سال اخیر با 16 پله صعود از 110 به 94 در سال جاری ارتقاء یافته است. با توجه به وجود ظرفیت ها و قابلیت های موجود در کشور و همچنین حضور نیروهای جوان و مستعد ایرانی، با برنامه ریزی و سیاستگذاری صحیح می توان شاهد افزایش این شاخص در سالهای آتی و رسیدن به سطح توسعه یافتگی در کشورمان باشیم.
خلاصه ماشینی:
"شاخص توسعه انسانی،شاخص ترکیبی خلاصه شدهای است که میزاندستیابی کشورها ر به سه جنبه اساسی توسعه انسانی اندازهگیری میکند،این سه جزء اساسی عبارتست از: طول عمر5که با شاخص نرخ امید به زندگی در بدو تولد اندازهگیریمیشود،دسترسی به دانش و اطلاعات مورد نیاز(پیشرفت آموزشی)6که با شاخص ترکیبی میزان باسوادی بزرگسالان7(براساس دو سوم ارزشکل)و درصد ثبت نام ناخالص در دورههای آموزشی ابتدائی،راهنمایی،متوسطه و عالی8(براساس یک سومارزش کل)محاسبه میشود،میزانسطح رفاه و بهرهمندی از سطح زندگی مناسب که با شاخص درآمد سرانهواقعی9تعدیل شده براساس برابری قدت خرید اندازهگیری میشود.
I-3 شاخص درآمد واقعی سرانی تعدیل شده براساس برابری قدرت خرید(به تصویر صفحه مراجعه شود)مقدار GDPpc 10میزان درآمد واقعی سرانه تعدیل شده براساس برابریقدرت خرید در کشور یا استان موردنظر میباشد،مقادیر 100 و 40000 نیزمقادیر استانداردی هستند که بوسیله UNDP مورد استفاده قرار میگیرند.
سرانه تولید ناخالص داخلی ایران نیز براساس شاخص برابری قدرت آخرین گزارش شاخص توسعه انسانی15 (به تصویر صفحه مراجعه شود) خرید در سال 56 دلار بوده است که به 7968 دلار در سالگذشته میلادی رسیده است.
تیجه گیری گزارشات سازمان ملل در سالهای پس از انقلاب نمایانگر صعود و ترقیچشمگیر کشورمان در رتبهبندی شاخص توسعه انسانی میباشد اینافزایش نمایانگر سیاستهای موثر و مناسب دولت در استفاده از ثروتو درآمد کل کشور جهت افزایش سطح رفاه و توسعه اجتماعی،فرهنگیو انسانی جامعه است."