چکیده:
این مقاله با مطالعه و بررسی پدیداری آشوب در سیستمهای پویا، چگونگی تحول در سیستمهای مدیریت را به پژوهش میسپارد. ابتدا مفهوم آشوب و پیدایش آن در سیستمهای متیقن از نظر میگذرد،سپس برای تبیین خصلتهای عمومی و جهان شمول پدیده آشوب در سیستمهای پویای غیر خطی،معادله لژیستیک به عنوان یک الگوی بومشناسی،مورد ملاحظه قرار میگیرد.به این ترتیب،تأثیر و حساسیت اوضاع اولیه و عوامل کنترل در تکوین پدیده دو پودگی(دو شاخگی)و بروز وضعیت آشوبناک به کنکاش میآید. همچنین و بدین لحاظ فرایند تکرر و توالی اندازههای مربوط به تکرارهای آغازیده از یک مقدار اولیه در تشکیل مدار سیستمهای پویا،کاویده میشود و پس از آن مسأله ناپایداری در سیستمهای پویا و مجموعههای آشوبناک مرتبط با آن مطالعه میگردد.آنگاه مجموعه آشوبناک در صفحه،رباینده شگفت، آشوب در سیستمهای پویای مختلط،معیارهای آشوب و چگونگی تشخیص آشوب متیقن،بهویژه نمای لیاپونف و آنتروپی کولموگورف به ملاحظه میرسد.سرانجام،آشوب و تحول در سیستمهای مدیریت،نقش ساختارهای اتلافی در تحول سیستمهای سازمانی،برآمدن نظم از آشوب و مدیریت آشوب و تحول در پرتو یافتههای مربوط به پدیداری آشوب در سیستمهای پویا به فحص و پژوهش سپرده میشود.
خلاصه ماشینی:
"باید افزود که پدیده آشوب،گاه تجلیات مختلف و چهرههای گوناگون بروز میدهد و ارائه تعریف واحد و یا توصیف یکسان را برای آن دشوار میسازد؛65به قول جلال الدین محمد مولوی66:متحد نقشی ندارد این سرا تا که مثلی وانمایم مر ترا یا به قول محمود شبستری:ز هریک نقطه زین دور مسلسل هزاران شکل میگردد مشکل ز هریک نقطه دوری گشت دایر همو مرکز همو در دور سایر لیکن در مقاصد عملی،عموما وجود شرایط زیر،ناظر بر وقوع آشوب است68: الف-پویایی سیستم جنبه متیقن دارد و به عبارت دیگر، معادلات حاکم بر سیستم معین باشد.
156-154 درهرحال،مجموعه S در برگیرنده تمام پویشهای آشوبناک مربوط به تکررهای متوالی است؛به عنوان مثال،چنانچه دو مقدار بسیار نزدیک به هم(به عنوان شرایط اولیهای که مدارهایشان به S میل میکند)در نظر گرفته شود و آنگاه مثلا سیاهه صد مقدار حاصل از پویههای اولیه تهیه گردد،بلافاصله پس از چند مرتبه تکرر،میتوان مشاهده کرد که اندازههای(نقاط)پیاپی واقع بر مدارها،چندان ربطی به یکدیگر ندارند و کاملا از یکدیگر متمایز هستند،اما همینکه ترسیم شوند همواره تصویر مورد بحث(شکل شماره 4)را پدید میآورد و بهطور جسته،گریخته و پراکنده، تصویر مجموعه S را پوشش میدهند.
175-174بهعلاوه، میتوان نشان داد که برای یک سیستم چندبعدی،مجموع نماهای مثبت لیاپونف مربوط به هر بعد(متغیر)نیز نرخ کاهش اطلاعات (افزایش آنتروپی)را بیان میدارد؛به عبارت دیگر،آنتروپی کولموگورف،همانا با مجموع نماهای مثبت لیاپونف،برابر است؛ یعنی: (46) K-??i????i??,??i<O و در غیر این صورت: (47) K-O,??i>??O به این ترتیب،چنانچه آنتروپی کولموگورف برابر صفر باشد، دال بر وضعیت معین و منتظم است و مقدار مثبت آن(ناشی از حد اقل یک عامل نمای مثبت لیاپونف)حاکی از سیطره وضعیت آشوبناک در سیستم خواهد بود."