چکیده:
سازوکار نشر و گسترش اسلام در شرق آسیا و شبه قاره هند با دیگر مناطق اسلامی متفاوت بوده است. در این منطقه تجار، بازرگانان، علما، دانشمندان و صوفیان از طریق تعامل و تبادل فکری و فرهنگی و با تساهل و مدارا، بومیان این مناطق را به آیین اسلام در آورده اند. در این میان، علما و دانشمندان مسلمان با تعامل و تناظر با دانشمندان هند به عنوان نیرویی تاثیرگذار به تبیین عقلایی افکار و عقاید دینی و مذهبی پرداخته و این عقاید را در عمق اذهان و افکار نشانده اند. در واقع، رویکرد اسلام و مسلمانان در این خطه، علمی و عقلایی یا عرفانی بوده و بار اصلی رسالت نشر و گسترش اسلام نیز بر دوش علما و دانشمندان بوده است. در این مقاله نگارندگان کوشیده اند که به اختصار تلاش و تکاپوی مسلمانان برای تبیین و تشریح عقلایی و علمی باورها و عقاید مذهبی را نشان دهند.
The mechanism of the spreading and expansion of Islam in Eastern Asia and the Indian subcontinent has been differed with other Islamic regions، In this region، merchants، tradesmen، clergymen، scientists and Sufis have invited the regional natives to Islamic religion through interaction، intellection، cultural exchange، laxity and fellowship. Among them، Muslim clergymen and scientists، as an effective force have addressed to rational explanations of religious thoughts and believes through interaction and association with Indian scientists and embedded believes in the depth of minds and thoughts. In fact، Muslims and scientists approach in this territory was scientific، rational or mystic and clergymen and scientists have shouldered the main burden of spreading vocation and the expansion of Islam. This paper has been tries to demonstrate briefly; the effort and activity of Muslims to explain and describe religious believes and ideas rationally and scientifically.
خلاصه ماشینی:
تأثیر زبان عربی بر زبان و ادبیات سندی سند یکی از مهمترین مراکز در شبه قاره هند بود که بیش از نواحی دیگر تحتتأثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفت.
بنابراین،میتوان گفت در نواحی مکران و توران حتی در دوره تسلط اعراب،زبان فارسی همان گذشته رواج داشته و به احتمال زیاد در برخی دیگر از نواحی سند نیز چنین بوده است،ولی در مناطقی چون منصوره و ملتان که مراکز اصلی قدرت سیاسی و نظامی اعراب به شمار میآمدند و تعداد زیادی از قبایل عرب سکونت داشتند،زبان و خط عربی در کنار زبانها و خطوط محلی رایج بوده و گزارش جغرافینویسان نیز مؤید این مطلب است.
گرچه اقدامات و خدمات بعدی مسلمانان بسیار گستردهتر و مؤثرتر بود ولی در دوره تسلط اعراب- چهار قرن نخستین هجری-بر سند و برخی نواحی اطراف آن،در این منطقه نیز چون دیگر مراکز و مناطق اسلامی در ایران و اندلس و البته در مقیاسی کمتر، مراکز و مدارس علمی،تأسیس شد و دانشمندانی پرورش یافتند که ضمن انتقال دانش،علوم و فنون،هنر و ادبیات از دنیای اسلام به هند،از هند نیز علوم و فنون مختلف به دنیای اسلام آوردند.
شمار زیادی علمای مسلمان در مناطق مختلف هند که در منابع اسلامی این دوره به نام و آثار آنان اشاره شده است، گویای عمق نفوذ و گسترش اسلام در شبه قاره است.
همچنین شرح مهاجرت بسیاری از این علما از سند و دیگر مناطق به شهرهای بزرگ اسلامی و از جمله بغداد،بخوبی بیانگر مناسبات علمی و فرهنگی دنیای اسلام با دیگر مناطق مختلف شبه قاره هند است.