خلاصه ماشینی:
اینها که گفته شد در بیان راه و رسم جامعهایست که سالک راه کمال است و اگر این سلوک در کار نباشد و نویسندگی نیز مانند بعضی دیگر از فعالیتهای بشری دستاویز ترقی اجتماعی و رسیدن بقدرتهای موسمی یعنی وسیله کسب مال و جاه بشود آنوفت گفتن و نوشتن کلیات نیز بدون لزوم و مورد رواج مییابد و دقت در معنای کلمات کاری نالازم شمرده میشود و همین دو کیفیت کافی است که یک جامعه را از اوج معرفت و کمال پائین کشانیده و در بیابان خودستائیها و خودنمائیهای افراد سرگردان کند.
برعکس اگر نویسندگان"خود را مسئول گفته و نوشته خود بدانندو هرنوشتهای برای بیان یک مقصود معین و مشخص نوشته شود و احتیاج جامعه بشناسائی یک موضوع ملاک لزوم و یا نالازم بودن آن نوشتهها بشود در اینصورت توجه به تحقیق در جزئیات یعنی نشر نوشتههای تحقیقی و تتبعی و تخصصی نیز زیادتر میشود و همین کیفیت کافی است که یک جامعه گمراه و سرگردان را بشاهراه کمال و معرفت هدایت کند.