چکیده:
این مقاله بر آن است تا نقش عامل اضطرار را در معافیت یا تخقیف مسئولیت مدنی یعنی مسئولیت ناشی از ایراد خسابت به دیگران مورد بررسی قرار دهد بر خلاف مسئولیت قرار دادی که در ماده 206 قانون مدنی به آن اشاره گردیده و فاقد تاثیر شناخته شده است. در مورد الزامات خارج از قرار داد ذکر صریحی از اضطرار در احکام قانونی به میان نیامده است لذا سعی گردیده است ضمن بازشناسی مفهوم و اوصاف اضطرار و تفاوت آن با مواردی نظیر اکراه دفاع مشروع و قوه قاهره شرایط لازم برای موثر افتادن اضطرار تعریف شود همچنین قرار است رویکرد نظام های حقوقی گوناگون به این مساله و راه حل های اتخاذ شده مورد بررسی قرار گیرند و نیز موضع حقوق ایران در این خصوص مطالعه شود.
نویسنده : دکتر منوچهر توسلی جهرمی ـ
خلاصه ماشینی:
"حالمیخواهیم ببینیم که اگر چنینی خطری در علم واقع وجود نداشته ولی شخصی به تصور وجودچنین خطری اقدام به اضرار به غیر نماید،آیا میتوان همان احکام اضطرار را دربارۀ وی مجریدانست؟به عبارت دیگر،در این موارد که تصور وجود خطر و نه خود آن واقعا موجود است،آیا موضوع را در دو فرض بررسی میکنیم: 1-اضطرار ناشی از اکراه در تفاوت اکراه و اضطرار گفته شد که اکراه همراه با تهدید از طرف یک فرد معین و غالبا باهدف اضرار به غیر صورت میپذیرد،اما در اضطرار خطر ناشی از اوضاع و احوال است و قابلانتساب به ارادۀ کسی نیست.
حالمیخواهیم ببینیم که اگر چنینی خطری در علم واقع وجود نداشته ولی شخصی به تصور وجودچنین خطری اقدام به اضرار به غیر نماید،آیا میتوان همان احکام اضطرار را دربارۀ وی مجریدانست؟به عبارت دیگر،در این موارد که تصور وجود خطر و نه خود آن واقعا موجود است،آیا امکان دارد که بدین خاطر وی را از مسئولیت جبران خسارت معاف دانست؟ در پاسخ باید گفت که اگر خود اضطرار در بعضی موارد میتواند رافع مسئولیت مدنی باشد،در مواردی هم که تحقق وضعیت اضطراری بر شخصی مشتبه شده و هرکس به جای وی بوددچار چنان تصوری و در نتیجه ایراد چنان ضرری میگردید،این شخص تمام مشخصات یکمضطر را ارا میباشد.
به همین ترتیب،هر کجا که موضوع در این قلبهای امکان دارد که بدین خاطر وی را از مسئولیت جبران خسارت معاف دانست؟ در پاسخ باید گفت که اگر خود اضطرار در بعضی موارد میتواند رافع مسئولیت مدنی باشد،در مواردی هم که تحقق وضعیت اضطراری بر شخصی مشتبه شده و هرکس به جای وی بوددچار چنان تصوری و در نتیجه ایراد چنان ضرری میگردید،این شخص تمام مشخصات یکمضطر را ارا میباشد."