چکیده:
همواره بخشی از محاوره های اجتماعی و گفتگوهای دوستانه ما را شایعات یا خبرهای ساختگی تشکیل میدهد پدیده شایعه کم و بیش درهمه جوامع رواج دارد‘اما در جامعه ای که مردم با فقر اطلاع رسانی سریع و صحیح و دقیق مواجهند‘ودر بین گروهها و جمعیت هایی که به لحاظ ساده اندیشی و زودباوری تأثیرپذیری بیشتری برای دریافت و انتقال شایعات دارند بیشتر متداول است. شایعات با توجه به ماهیت و قدرت تأثیرگذاری آن میتواند اضطراب اجتماعی را افزایش داده ومیزان بهره وری و تولید را کاهش دهد و چرخه اقتصاد را فلج نموده و اعتبار اجتماعی افراد‘موسسات‘وکشورها را خدشه دار نماید. در این مقاله سعی شده است ضمن بررسی ماهیت شایعات و تحلیل انگیزه های شایعه پردازی و شایعه گویی پیش گیری و کنترل شایعات اشاره شده و راه حلهای کاربردی برای مقاله با شایعه ترسیم گردد.
خلاصه ماشینی:
"به همین دلیل زمینه انتشار مییابد، باید اذعان داشت که ناقل این شایعه نیز به هنگام جلب توجه دیگران برای بازگویی موضوع احساس میکند که به لحاظ اینکه وجودش منبع چنین خبر مهمی است خود نیز فرد مهم و قابل توجهی است!بنابراین، یکی از راههای جلب توجه افراد در جمعهای مختلف احساس خود مهمبینی از طریق شایعهسازی و شایعهگویی است، و این خود برای بسیاری از افرادی که فاقد مهارتهای اجتماعی سالم و اعتماد به نفس لازم هستند و بخصوص آنهایی که وجودشان مملو از احساس حقارت است میتواند قرار دهند.
4. کنجکاوی و جستجوگریدر بسیاری از مواقع، افرادی که هرگز با نیت قبلی قصد شایعهپراکنی نداشتهاند با شنیدن خبر ظاهرا مهم(شایعه)و تأثیری که محقق شدن آن خبر میتواند در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی آنها داشته باشد سعی میکنند با کنجکاوی فوق العاده و جستجوگری بسیار با بازگو کردن قضیه(شایعه)به افراد مختلف(بعضا افراد موثق از نظر خودشان)در صدد بررسی صحت و سقم و تأیید با تکذیب آن برآیند و حقیقت را بیابند این قبیل افراد عملا ناخواسته و صرفا با انگیزه جستجوگری و حقیقتجویی به اشاعه هرچند محدود مشغول میشوند.
مسلما زمانی که این قبیل افراد خبری(شایعه)را مستقیم یا غیرمستقیم از زبان و تفکری آن را باور داشته و با سرعت انتشار میدهند، از همین رو بیان هرگونه خبر مشکوک و شایعه بیاساس از زبان الگوهای رفتاری بزرگسال و برجستگان قوم تأثیر بسیار سوء و مسئولیت مضاعفی را به همراه خواهد داشت، به دیگر سخن بر همه افراد به ویژه آنانی که خواسته و ناخواسته به مثابه الگوهای رفتاری دیگران در خانه و مدرسه و اداره و بازار، شهر و روستا مطرح هستند فرض است که هرگز شایعهای را به زبان نیاورده و همیشه گزیده و با زبان منطق سخن گویند و چیزی را که بدان علم و یقین ندارند به زبان نیاورده و از آن پیروی نکنند 1 ."