چکیده:
انسان عصر حاضر، افزون بر دنیای فیزیکی، که از زمان خلقت خود با آن مانوس بوده و با شرایط و مقتضیات آن خو گرفته، به دنیای جدیدی به نام فضای سایبر پا گذاشته که از ویژگی های متمایزی برخوردار است. این فضا توانمندی هایی برای پیشبرد بهینه امور در اختیار دارد که بشر را ناگزیر از به کارگیری بدون تبعیض و فراگیر آن در تمامی عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، صنعتی، بهداشت و درمان و حتی نظامی کرده است. انعطاف پذیری و سادگی بی نظیر در کاربری، حتی موانع سنی و میزان دانش و مهارت را نیز برداشته است. بی تردید، این وضعیت بیم و امیدهایی را بر می انگیزد. اما آن چه مسلم است این که بهره برداری صحیح و سودمند از این فضا مستلزم رعایت هنجارهایی است که تخطی از آنها میتواند باعث آسیب هایی شود و برخی از آنها حتی مستوجب جرم انگاری و مجازات گردند. با این حال، چنان چه به کاربران، که مانند کودکی نوپا در این دریای بیکران رها هستند، آموزش های صحیحی داده نشود، هرگونه مقابله با هنجار شکنی های سایبری در جهت برقراری موازین اخلاقی سایبری، می تواند با ایرادات جدی حقوقی و اخلاقی مواجه گردد. این نوشتار بر آن است با بررسی راهکارهای پیشگیری اجتماعی از جرایم سایبری، به عنوان شاخه های از پیشگیری از وقوع هنجارشکنی های مجرمانه سایبری، میزان کارایی آن را در نهادینه سازی هنجارهای اخلاقی سایبری مورد بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
اما یکی از آنها با عنوان پیشگیری اجتماعی(Social Prevention) و وضعی(Situational Prevention)، چندی است توجه جرمشناسان و متخصصان پیشگیری را به خود جلب کرده، تا حدی که در خصوص عناوین مجرمانه بسیار مهمی نظیر فساد(Corruption) و جنایات سازمان یافته فراملی(Transnational Organized Crime)، در اسناد بینالمللی کاربرد آنها مقرر شده است.
بهعنوان مثال، با برنامهریزی صحیح در حوزه اشتغال و از بین بردن نسبی فقر، میتوان امیدوار بود زمینههای بروز انگیزههای مالی یا حتی انتقامجویانه که در اثر احساس فقیر بودن به افراد جامعه دست میدهد، تا حد زیادی از بین برود یا اینکه اگر افراد جامعه از مضرات و لطمات ناشی از اعتیاد به مواد مخدر یا روانگردان آگاهی یابند، از آلوده شدن به این مخدرات خودداری خواهند کرد و نه تنها از مجرم شدن خود جلوگیری میکنند که زمینه بروز انگیزههای مجرمانه بسیار وحشتناکتر بعدی که در اثر اعتیاد به این مواد در آنها به وجود میآید، نظیر سرقت، قتل، یا به فحشا کشاندن نزدیکان نیز از بین خواهد رفت.
از جمله آنها، گروههای مشاغل هستند که در حوزههای مختلف به فعالیت میپردازند و چون که به متصدیان شبکهای خود، دادههای واجد ارزشی را واگذار کردهاند تا با رعایت سه اصل محرمانه بودن(Confidentiality)، تمامیت(Integrity) و دسترسپذیری(Availability) در فضای سایبر منتشر کنند، ضروری است متناسب با حرفه، نوع و میزان اطلاعات آنها و دیگر شرایط،کد رفتاری مربوط را برای آنها تدوین کنند.
از اینرو چون هدف این دو راهکار، یعنی پیشگیری اجتماعی از جرایم و انحرافهای سایبری و نهادینهسازی اخلاق سایبری یکی است، میتوان با اقتباس منطقی و صحیح از آنها، از نتایج مثبت و سازنده آنها بهرهمند شد.