خلاصه ماشینی:
"و«اصفهانی»در تفسیر خود گفته:«بدانکه تفسیر در عرف علما،کشف معانی قرآن و بیان مراد الفاظ میباشد،اعم از اینکه به حسب لفظ مشکل باشد یا نه،و از لحاظ معنی اعم از ظاهر و غیر ظاهر است.
وی افزوده:«اینکه میگوئیم:«علمی است»جنس است و اینکه:«در آن بحث میشود از چگونگی تلفظ قرآن»منظور علم لغت است که در این علم به آن نیاز هست،و اینکه گفتم:«واحکام فردی و ترکیبی آنها» شامل علم صرف و بیان و بدیع است،و اینکه«معانی آنها که در حال ترکیب بر آن معانی حمل میشود»هم شامل مواردی است که دلالت بهطور حقیقت انجام میگیرد،و خم مواردی که بهطور مجاز است،زیرا که ترکیب گاهی به ظاهر چیزی را مقتضی است ولی مانعی از حمل بر آن جلو میگیرد، پس بر غیر آن حمل میگردد و مجاز همین است،و اینکه گفتیم:«و تتمههایی بر اینها»مانند شناخت نسخ و سبب نزول و قصهای که چیزی از مبهمات قرآن را واضح میسازد."