خلاصه ماشینی:
بخش مهمي از ميراث اخلاقي مسلمانان كه از سه سرچشمه ميراث وحياني، ايراني و يوناني نشأت گرفته است، به گونهاي مستقيم يا غيرمستقيم به مهمترين اجزاي يك فرايند ارتباطي، يعني توليد، توزيع و دريافت پيام پيوند خورده است.
از سوي ديگر، بررسي مسائل اخلاقي مورد توجه در فضاهاي مجازي در سطح خرد و كلان، نشان ميدهد كه بخش عمده اين مسائل نيز با همان اجزاي اصلي يك فرايند ارتباطي، يعني توليد پيام، انتقال و توزيع پيام و دريافت پيام مرتبط است.
گرچه به نظر ميرسد با مبناي تقسيم كردن آموزههاي ديني به دو ساحت نظري و عملي و يا انديشهاي و رفتاري و يا آموزههاي معرفتي و آموزههاي هنجاري، اخلاق را هم بايد در اين دو بخش گنجاند و نميتوان آن را بخشي جدا و مستقل از اين دو شمرد؛ زيرا آموزههاي اخلاقي نيز يا به مباحث نظري پيوند ميخورد كه در همان بخش اول ميگنجد و يا ناظر به رفتارها است كه قابل درج در بخش رفتاري است.
ولي افزون بر اين مفهوم عمومي، بخشهايي ديگر از مباحث اخلاقي دورة اسلامي به صورت مستقيم مربوط به فرايند توليد و توزيع و دريافت پيام است.
از سوي ديگر، كاملاً روشن است كه بخش اصلي مباحث اخلاقي مورد توجه در فضاي مجازي، به شكلي مستقيم يا غير مستقيم مربوط به فرايند توليد و توزيع و دريافت پيام است.
(5) با توجه به يكساني نسبي مباحث اخلاقي جامعة اطلاعاتي جديد يا بخشي قابل توجه از ميراث اخلاقي دورة اسلامي به نظر ميرسد که از آن ميراث كهن براي حل مشكلات جديد ميتوان بهره جست؛ زيرا چنين مينمايد كه تحولي ماهوي دربارة مسائل اخلاقي مربوط به ارتباطات در محيط مجازي نسبت به محيط واقعي اتفاق نيفتاده است.