چکیده:
غنای گنجینه سخنان گهربار پیامبر اکرم( و امامان معصوم( در عصر کنونی مرهون تلاشهای بیدریغ مسلمان صدر اسلام و نسلهای پس از ایشان است. یکی از مهمترین و ارزشمندترین روشها در حفظ و انتشار اقوال، سیره و سنن ثقل اصغر، رحله (سفر)های محدثان است.تأمل در دستاورد سفرهای حدیثپژوهان چهار قرن نخستین عالم اسلام، تصریح مینماید که مجموع این کوچها یازده هدف عمده را دنبال میکرد: 1. طلب و فراگیری احادیث، 2. اطمینان از صحت و اتقان احادیث، 3. طلب علو در اسناد، 4. نشر و فرادهی احادیث، 5. بررسی احوال روات، 6. مذاکره علما در فهم و نقد احادیث، 7. تأثیر در بهبود اوضاع فرهنگی ـ دینی شهرهای مقصد، 8. کسب علوم مختلف حدیث، 9. اخذ کتب حدیث، 10. نشر کتب حدیث، 11. تدوین مجموعههای حدیث. در این نوشتار به معرفی و ذکر آثار گرانبهای برخی از این محدثان ـ که از مصادیق بارز زحمات ایشان است ـ میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
قرآن سند زنده و معجزه جاویدان پیامبراکرم(، از همان بدو نزول با تشویق و اهتمام ایشان حفظ و نگارش شد، اما سنن و روایات حضرت محمد( و ائمه اطهار( در طول تاریخ پرفراز و نشیب خود با نابسامانیهایی روبهرو شد، ولی یاران و اصحاب واقعی ایشان، با روح علمی که اسلام در آنان دمیده بود و در اطاعت از آیه «نفر» 3 و به منظور تشویق و ترغیب رسول خدا( به فراگیری کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث.
از دیگر اهداف در سفرهای با محوریت قرآن، تلاش قراء برای کسب و نشر قرائات مختلف بود؛ چنانکه ابوزکریا یحیی بن سلام بصری (م200ق) در طلب قرائات از اصحاب حسن بصری سفرهای بسیاری نمود 3 و ابومحمد غازی بن قیس (م199ق) شیخ اندلس در سفر نزد نافع، قرائتش را بر او عرضه نمود و پس از اختیار قرائت نافع، اولین کسی بود که آن را به اندلس وارد کرد.
5 از صاحبان کتب اربعه، محمد بن یعقوب کلینی(، صاحب کتاب شریف الکافی، پس از آنکه رشد و نمو علمیاش در کلین صورت گرفت، متوجه بغداد گردید و در آنجا مورد توجه و مقصد سفر بزرگان حدیث شیعه شد 6 و شیخ صدوق( نیز شهرهای بسیاری را از بلاد خراسان درنوردید و علاوه بر کتب گرانسنگی که نگارش نمود، احادیث بسیاری در اختیار مردم آن شهرها قرار داد و در شهر بغداد نیز اجازه نقل مصنفاتش را به پدر «نجاشی، عالم رجالی»، علی بن احمد بن عباس داد.