چکیده:
در خصوص ازدواج، مرسوم است که پیش از آن، مرد به خواستگاری زن می رود؛ یعنی از زنی در خواست ازدواج می کند. خواستگاری جایز و مشروع دارای شرایطی است که با توجه به آن شرایط، احکام متعددی دارد. از طرفی، خواستگاری یا به طور صریح و روشن است و یا به طور تعریض و کنایه. همچنین خواستگاری ممکن است توسط شوهر سابق از زن مطلقه اش باشد یا از زنی که در ایام عده به سر می برد. نیز ممکن است خواستگاری از زنی باشد که فرد دیگری پیش از او از آن زن خواستگاری کرده است و یا اینکه زنی از مردی خواستگاری نماید. با وجود این حالات مختلف، احکام آن هم متفاوت می باشد.\r\nدر عین حال، از نظر مذاهب اسلامی هم ممکن است اختلافاتی در احکام مربوط به خواستگاری وجود داشته باشد. این مقاله به بیان شرایط و احکام خواستگاری و تبیین ادله و مبانی فقهی آن از نظر مذاهب اسلامی پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
اما عدهای دیگر، از قبیل شهید ثانی و محقق حلی، چنین خواستگاری را مکروه دانسته و در تحلیل نظر خود آوردهاند: اصل، بر عدم حرمت است، به علاوه اینکه وعدة ازدواج فینفسه علقهای بین زن و مرد ایجاد نمیکند، از اینرو، همان طور که طرفین حق بر هم زدن نامزدی را دارند، خواستگاری دیگران نیز بلامانع است.
(حلی، 1381ق، ج1، ص526) همچنین محقق حلی در علت جواز خواستگاری از زن صاحب عده طلاق رجعی و عده طلاق بائن به صورت تصریح، گفته است: زیرا در این هنگام زن در حکم زوجه برای شوهرش محسوب میگردد.
(مسلم، 1407ق، ج1، ص569/قرطبی، 1412ق، ج14، ص220/شوکانی، 1973م، ج6، ص116/زحیلی، 1418ق، ج9، ص6501) شرایط و حدود نگاه در خواستگاری امام خمینی( در تحریرالوسیله آوردهاند: در صورتی که کسی اراده تزویج با فردی را داشته باشد و احتمال هم بدهد که ازدواج محقق خواهد شد، بدون نظر شهوت میتواند به تمام اعضای بدن وی به جز عورتین او نگاه کند، اگرچه تلذذ بعد از نگاهکردن حاصل شود، اما احتیاط مستحب این است که فقط به صورت و دستها و محل زینت و موی سرش نگاه کند.
صاحب ریاض النظره میگوید: حکمت نیز اقتضا میکند که برای ازدواج، زنان به خواستگاران خود نگاه نکنند؛ زیرا این احتمال وجود دارد که در اثر نگاه شیفته مرد شده و از طرفی دیگر، مرد ممکن است رغبتی به ازدواج نداشته باشد و وصلت صورت نگیرد.