خلاصه ماشینی:
"در گفتار حاضر که با هدف مقولهبندی و ساختارشناسی رشتههای تولید کالایی عمده در دوره مورد نظر ارایه میشود در این خصوص لازم به یادآوری است که صرف نظر از شیوههای مختلفی که برای انجام این بحث وجود دارد«مانند بررسی آماری و توصیفی که مبتنی بر جمعآوری جزییات اسامی،مشخصات مصنوعات و فرآوردههای تولید شده در هر شهر و رشتههی تولیدی مورد اشاره در مآخذ است،ابتدا رشتههای تولیدی مهم و اصلی آن روزگار را مشخص نموده،سپس فرآوردههایی که در شهرها به قصد مبادله عرضه میشد،مشخص میشود.
افزایش شمار جمعیت در شهرها و رونق مبادلات بازرگانی،تقاضایی روزافزون برای مصنوعات فلزی در پی داشت:وسایل ضروری منازل،ابزار کار،تسلیحات و غیره وجود تقاضای ثابت و رشد دایمی آن باعث رونق و توسعه رشتههای مختلف فلزی میشد به گونهای که روند سرمایهگذاری تدریجی در این بخش سبب شد مراحل پیشرفتهتری از تقسیم کار و ارتقاء مهارتهای حرفهای که تولید و ساخت محصولات با کیفیتتری را باعث میشد، تحقق یابد21.
از دیگر رشتههای تولیدی پیشتاز در این دوران میتوان به پیشههای وابسته به تولید فرآوردههای کاغذین31،چرمین«پوشاک و مصنوعات مختلف برای استفاده از چارپایان و غیره»32،اشیاء شیشهای و بلورجات که در ساخت و ساز انواع ظروف و وسایل مورد نیاز استفاده قرار میگرفت33،صنایع کیمیاگری و تبدیل مواد34و غیره مواد35اشاره کرد.
اشاره به وضعیت بافت فرش،در آمل«حدود العالم؛ص:146 و یاقوت حموی،شهاب الدین ابن عبد الله:معجم البلدان،ترجمه علی نقی منزوی،تهران،سازمان میراث فرهنگی، 1380،جلد اول-بخش اول،ص:62»همچنین برای دیدن بررسی کلی از وضعیت فرشبافی،انواع آن و صادرات آن در شهرهای قرون میانه،ر."