چکیده:
عالم مثال عالمی است که نخستین بار بوسیله شیخ اشراق به فلسفه اسلامی راه یافت.این عالم واسطهایست بین عالم ماده و عوالم مجرد از ماده و بهمین دلیل نقش یک حلقه اتصال را بازی میکند که از خصوصیات عوالم فوقانی و تحتانی بهرهمند است و بهمین دلیل عالم عجائب خوانده مشود.این عالم در فلسفه سهروردی کارکردهای متعددی دارد که از جمله آنها میتوان به توجیه قیامت و رستاخیز و تبیین مسئله وحی و توضیح معجزات اولیا اشاره کرد.درباره نحوه تعامل عالم مثال و عالم ماده نیز بایستی گفت براساس کلام سهروردی میتوانیم صور عالم ماده را ظهور صور مثالی بدانیم که در عالم مثال موجودند و در اینجاست که به مفهوم«تمثیل» برمیخوریم که توضیح آن با کمک عالم مثال آسان مینماید.نوع ارتباط خیال متصل و خیال منفصل نیز از زمره مسائلی است که در اینجا مطرح میشود.این ارتباط دو طرفه است بطوری که خیال انسان هم از خیال منفصل تأثیر میپذیرد و هم روی آن اثر میگذارد.
خلاصه ماشینی:
"از آنجا که سهروردی خود درباره برخی مسائل صرفا به اشارهیی گذرا اکتفا کرده است و در آثار وی نمیتوان عبارات روشنی درباره آنها بدست آورد،لذا مناسب دیدیم در پارهیی موارد از ابن عربی برای توضیح این مسائل مدد بگیریم،چراکه بنظر میرسد این دو شخثیت عرفانی فلسفی،هرچند ظاهرا در دو حوزه متفاوت زیست کردهاند اما در حقیقت در یک سنت قرار دارند و علاوهبر اینکه اختلاف زمانی بین آنها اندک است،تشابهات فراوانی نیز بین آراء آنها دیده میشود.
6. نقش وجود شناختی عالم مثال: شاید خود سهروردی وقتی طرح چنین عالمی را میریخت به این مسئله فکر نمیکرد که ممکن است این نظریه او یکی از قدیمترین مشکلات فلسفی یعنی ربط حادث و قدیم و در واقع ربط عالم مجردات محض و عالم مادی را حلک کند و یا دست کم کلیدی برای حل آن باشد؛زیرا خیال در معنای عام آن که شامل خیال متصل و منفصل هر دو میشود،دارای این ویژگی است که محسوسات را روحانیت و امور روحانی را جسمانیت میبخشد و نقش واسطه را در این میان ایفا میکند.
@ سهروردی و بسیاری دیگر از عرفا برای تبیین معجزه از خلاقیت خیال بهره میبرند و معتقدند نفوس انسانهای کامل و کسانی که قدرت ایجاد مثل معلقه را دارند،هرگاه چیزی را اراده میکنند،بین خیال متصل و منفصل آنها پلی زده میشود و هرچه در خیال متصل خود تصور کنند آن چیز در عالم مثال نیز به وجود خواهد آمد و بر اساس آنچه در باب نقش علی عالم مثال گفته شد،هرچه در آن عالم به وجود بیاید میتواند برای اشیاء موجود در این عالم علت واقع شود."