چکیده:
حساسیت سیستمهای زهکشی کارست به انتقال یا ورود آلایندهها زیاد است.این مسأله بیشتر به دلیل انواع شکلهای کارستی است که تحت شرایط انحلال در سنگهای آهکی و دولومیتی به وجود آمده و هرگونه هرز آب سطحی را بدون پالایش طبیعی به منطقهء کارست زیرین و سپس آبخان تودهء کارست انتقال میدهند.علیرغم وجود آبخانهای کارستی در ارتفاعات شمالی شهرستان مشهد و نیز بهرهبرداری از منابع آب سطحی و زیرزمینی این تودههای کارست به منظور آب شرب شهر مشهد و ساکنان روستایی منطقهء کارده،متأسفانه تاکنون هیچ اقدامات حفاظتی و یا مدیریتی منابع آب کارست صورت نگرفته است.این موضوع یکی از مشکلات عمدهء منابع آب کارست در سطح ملی بوده و ضرورت یک استراتژی و مدیریت همهجانبهء منابع آب کارست را در سیاستگزاری کلان کشور میطلبد؛بهطوری که منابع آب کارست در کشور ما از پراکندگی نسبتا زیادی برخوردار است؛و یک مدیریت و حفاظت برنامهریزی شده را در زمینهی کنترل منابع آب میطلبد. مقاله حاضر به بررسی و شناسایی علل و عوامل مؤثر بر آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی کارست و نقش و عملکرد زمین شکلهای کارستی در انتقال آلایندهها به سیستم زهکشی و نیز کاربری غیراصولی زمین توسط انسان در محدودهء حوضهء زهکشی کارست میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"این مسأله بیشتر به دلیل انواع شکلهای کارستی است که تحت شرایط انحلال در سنگهای آهکی و دولومیتی به وجود آمده و هرگونه هرز آب سطحی را بدون پالایش طبیعی به منطقۀ کارست زیرین و سپس آبخان تودۀ کارست انتقال میدهند.
علیرغم وجود آبخانهای کارستی در ارتفاعات شمالی شهرستان مشهد و نیز بهرهبرداری از منابع آب سطحی و زیرزمینی این تودههای کارست به منظور آب شرب شهر مشهد و ساکنان روستایی منطقۀ کارده،متأسفانه تاکنون هیچ اقدامات حفاظتی و یا مدیریتی منابع آب کارست صورت نگرفته است.
مقاله حاضر به بررسی و شناسایی علل و عوامل مؤثر بر آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی کارست و نقش و عملکرد زمین شکلهای کارستی در انتقال آلایندهها به سیستم زهکشی و نیز کاربری غیراصولی زمین توسط انسان در محدودۀ حوضۀ زهکشی کارست میپردازد.
به منظور شناسایی اثرات عوامل آلاینده بر منابع آب سطحی و زیرزمینی کارست و نیز ارزیابی دقیق نقش زمین شکلهای کارستی در انتقال آلایندهها به منابع آب،بازدیدهای میدانی طی سه فصل سال(پاییز،بهار و تابستان)از منطقه صورت گرفت و ضمن مشخص کردن اشکال و مناظر کارست در نقشه، نمونهبرداری از آبهای چندین قسمت حوضه به عمل آمد که در این گزارش تنها به نتایج حاصل از آن اشاره خواهد شد.
جدول شمارۀ 1:انواع عمدۀ زمین شکلهای(لندفرمها)کارستی حوضۀ کارده در ارتباط با زهکشی آب (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:مطالعات میدانی در قلمروهای کارستی حوضه و با استفاده از تصاویر هوایی 1/4000 آزمایشهای ردیابی انجام گرفته در محل درز و شکستگیها و دولینهای کارستی نشان میدهند که هنگام ورود آلایندهها به درون زمینهای کارستی، هیچگونه پالایندگی یا پالایش طبیعی (Classer."