چکیده:
با سقوط ساسانیان و ظهور اسلام در ایران،بسیاری از نقوش ساسانی در مصنوعات مختلف در سدههای اول هجری،مورد استفاده قرار گرفت.این موضوع سبب شد که هنرمندان مسلمان ایرانی،شاکلهء هنر اسلامی را براساس عناصر هنری ایران باستان که همسو با فرهنگ اسلامی بود،پینهند.
قرون سوم تا پنجم هـ.ق دورانی پربار در تمام ابعاد فرهنگی از جمله هنر اسلامی بود.این برههء زمانی،نقش بسزایی در شکلگیری،گسترش و تداوم سبک هنری-تزیینی نوینی داشت که در قرون بعد در هنر اسلامی ایران به نهایت شکوفایی و بلوغ خود رسید.
در این راستا،مقالهء حاضر به اهمیت استفاده از هنر ساسانی و تأثیراتی که این هنر در شکلگیری هنر اسلامی در سدههای اول داشته و اوج تحول آن تا قرن پنجم هـ ق،پرداخته است.از طرفی دیگر،نگاهی کوتاه بر اوضاع فرهنگی و اجتماعی و شکلگیری فرهنگ اسلامی؛تحلیلی بر روند و بازتاب هویت ایرانی در شکلگیری نقوش در آثار این دوره از هنر اسلامی از نظر شکل و محتوا دارد.
خلاصه ماشینی:
"بهار و تابستان 5831،صص 13-71بازتاب مؤلفههای ایرانی در روند شکلگیری فرهنگ و هنر اسلامی ایران در
هنری-تزیینی نوینی داشت که در قرون بعد در هنر اسلامی ایران به نهایت شکوفایی و
نقوش در آثار این دوره از هنر اسلامی از نظر شکل و محتوا دارد.
ساسانی حضور چشمگیری دارد؛اما آثار تزیینی دورهء اسلامی ایران،مبین این حقیقت غیرقابل
ایران است،ولی اوج شکوفایی این هنر در دورهء اسلامی صورت گرفته است.
تزیینی-تجریدی در قرون بعد در هنر اسلامی ایران به نهایت شکوفایی و بلوغ خود رسید.
این مقاله در ابتدا نگاهی به سیمای فرهنگ و جایگاه هنر و تنوع نقوش دورهء ساسانی
عصر رنسانس اسلامی در تحلیل خود از تاریخ این دورهء ایران،مرکز اصلی رنسانس ایرانی-
2-1-بازتاب هویت ایرانی در روند شکلگیری هنر اسلامی ایران در سدههای سوم تا پنجم هجری
3-شکلگیری هنر اسلامی ایران از نظر شکل و محتوا در قالب نقوش
آثار هنری سدههای اول دورهء اسلامی ایران هم از این قاعده مستثنا نیست و
حضور بسیاری از مؤلفههای نمادین هنر ایران باستان در آثار این دوره قابل دریافت است.
حال جای این سؤال باقی است:اگر نقوش قبل از اسلام دارای مضامین نمادین و
این آثار در تاریخ هنر اسلامی ایران از جایگاه خاصی برخوردار
این نقش در آثار هنری قبل از اسلام،حتی در هنر رم و یونان از تنوع زیادی برخوردار نبوده است(57).
شکل این درخت در دورهء اسلامی براساس جهان بینی اسلامی تعدیل شده و در آثار
در آثار هنر اسلامی نقش تزیینی این درخت،تأویلی تجسمی از مفهوم نمادین
در سدههای اول دورهء اسلامی تداوم سنتهای هنری ایران باستان ساسانی است که آن هم خود"