چکیده:
از زمان انقلاب صنعتی و ظهور علم مدیریت تاکنون، تئوریهای فراوانی در زمینه مدیریت ارائه گردیده است که هیچ یک،
نتوانسته بطور جامع پاسخگوی کلیه نیازهای بشری باشد. علت این امر را میتوان در عدم توجه آنها به جنبههای
معنوی زندگی انسان دانست و این وظیفه خطیر را، تنها مدیریت اسلامی، با استناد بر کتاب آسمانی قرآن، از عهدهاش
بر خواهد آمد. یکی از جدیدترین یافتههای علم مدیریت، تقسیمبندی فرآیند آموزش و تربیت مدیر به دو مرحله
اساسی مدیریت بر خویشتن و سپس مدیریت بر دیگران است و این یکی از مبانی دین مبین اسلام است که
خودشناسی را، مرحله آغازین خداشناسی میداند.
مقاله حاضر این انطباق را مدنظر قرار داده و مدلی که سازگار با بستر فرهنگی کشورمان باشد را طراحی نموده است.
این مدل دارای چهار مرحله زیر میباشد:
1. ویژگیهای فردی 2. مهارتهای شناختی 3. مهارتهای نگرشی ـ عملکردی (بعد فردی) 4. مهارتهای نگرشی ـ
عملکردی (بعد اجتماعی)، مراحل سهگانه اول به «مدیریت بر خویشتن» و مرحله چهارم به «مدیریت بر دیگران»
میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"ب) مستطیل اول که ویژگیهای فردی مدیر را بیان میدارد، در مجموع برگرفته از آیات قرآنی و احادیث و روایات اسلامی است که نه تنها برای مستطیل دوم، یعنی؛ مهارتهای شناختی مدیر در بعد فردی، پیشنیاز است؛ بلکه زیربنای اصلی تمامی مراحل مدیریت و نیز زیربنای سه مستطیل بعدی هم محسوب میگردد و فرد مدیر، در صورت احراز این ویژگیها و ارزشهای اخلاقی و معنوی، از تواناییهای لازم برخوردار خواهد بود، تا با آموزش تئوریها و اصول جهان شمول مدیریت به مدیری کارآمد و اثربخش تبدیل گردد و در صورت عدم وجود این ویژگیها، فرد مدیر علیرغم تسلط بر کلیه مباحث و تئوریهای مدیریت، راه به جایی نخواهد برد و در مدیریت اسلامی نیز، کاملا ناکارآمد خواهد گردید.
» در تئوریهای مدیریت ترجمه شده از غرب، که دیدگاهی ماتریالیستی دارند، به عوامل مشوق و برانگیزانندههای کارکنان سازمان، تنها با یک دید مادی نگریسته میشود و سعی بر این است که از طریق پاداشهای مادی و ترفیعهای اداری، افراد را ترغیب به کار و فعالیت بیشتر نمایند، ولی در مدیریت اسلامی این عوامل به عنوان برانگیزانندههای فرعی در نظر گرفته میشوند و عامل اصلی که فرد را به تلاشی مستمر و پیگیر، ترغیب مینماید، همانا جلب رضایت خدا و سیر الیالله است و در این دیدگاه نیز، باید به این مهم و نقطه اتکا توجه وافری نمود و به نحو شایسته و بایستهای آن را مورد استفاده قرار داد."