چکیده:
تعدد زوجات تحت تاثیر عوامل متعدد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی همواره وجود داشته است. قرآن در بحث تعدد زوجات، درصدد نظم بخشیدن به برخی از این عوامل و محدود کردن توسعه بی رویه تعدد زوجات در جامعه اسلامی بوده است. محدودیت تعداد و شرایط خاصی مانند رعایت عدالت میان ایشان نشانگر این معناست. شان نزول آیات می نمایاند که عامل بسترساز تعدد زوجات عمدتا رسیدگی به امور یتیمان و زنان بی سرپرست بوده است و الا در آیات نکاح، به وضوح می توان اصل تک همسری را استظهار نمود. با دقت در سنت و روایات درمی یابیم که هر جا تعدد زوجات مجاز اعلام گردیده، توجه به فلسفه اصلی آن وجود داشته است. پس در پاسخ تمام اشکالاتی که بر تعدد زوجات در اسلام وارد می شود، می توان جواب های قانع کننده ای را بیان نمود و راهکارهای قانونی برای جلوگیری از سوء استفاده از این حکم اسلامی پیشنهاد کرد.
خلاصه ماشینی:
درباره شرط عدالت در جواز چند همسری علاوه بر آیه بیان شده، روایاتی نیز وجود دارد: ـ از امام صادق روایت شده است که پیامبر اوقات خود را ما بین زنان خود تقسیم میفرمود و مساوات را بین آنها برقرار میداشت سپس میفرمود: خدایا این است تقسیم من تا آنجا که قادر به حفظ آن بودم و میتوانستم.
در پاسخ باید گفت اگر چه در اسلام اصل با نظام تکهمسری است و همین امر نشان از همنوایی و همراهی قانون الهی با طبیعت سالم اجتماع دارد، اما اگر ضرورتهای اجتماعی همانند جنگ و حوادث طبیعی فرصت ازدواج را از بسیاری از زنان بیسرپرست بگیرد، جلوگیری از همان آثار سوء اجتماعی که دغدغه مخالفان نظام چند همسری است، ایجاب خواهد کرد که چند زن تحت حمایت یک مرد قرار بگیرند که البته تعداد آنها نیز در اسلام با رعایت شروط ذکر شده تعیین شده است.
این موارد در رابطه با همه مردان صادق نیست؛ مضافاً اینکه با در نظر گرفتن شرط رغبت و رضایت همسر اول در مشروعیت اقدام مرد باید گفت که وجود این قیود عرصه را برای اقدام تنگ خواهد کرد و تنها در موارد لازم اجرا خواهد شد که همان اقتضای طبیعی شرایط خاص فردی و اجتماعی است که موجب محرومیت طیفی از جمعیت زنان و نیاز آنان به تشکیل خانواده میباشد.