چکیده:
در این مقاله، نخست فرمولهای تعیین حجم نمونه، با توجه به شیوه
نمونهگیری(تصادفی، طبقهای)ماهیت متغیرها(اسمی، رتبهای، کسری و فاصلهای)و وضعیت
جامعه مورد مطالعه(محدود و نامحدود)معرفی و تشریح میشوند.سپس با استفاده از یک
مثال از یک تحقیق جامعه شناختی در 34 روستای دارای«مروج امور دام»شهرستان نیشابور،
چگونگی تعیین حجم نمونه در حالت نمونهگیری طبقهای-که از دشوارترین شیوههای تعیین
حجم نمونه میباشد-به تفصیل توضیح داده میشود.شایان ذکر است که با فراگیری نحوه
دستیابی به حجم نمونه در حالت نمونهگیری طبقهای، یک محقق قادر
خواهدبود تا سایر فرمولهای تعیین حجم نمونه در دیگر روشهای نمونهگیری
را نیز به راحتی به کارگیرد و از این طریق بر غنای علمی پژوهش بیفزاید.
خلاصه ماشینی:
در پژوهشی که به منظور سنجش پذیرش نوآوری در حوزه کار روستاییان دامدار 34 روستای دارای«مروج»شهرستان نیشابور در سال 1374 توسط نگارنده انجام گرفت و از سوی جهادسازندگی (به تصویر صفحه مراجعه شود) استان خراسان منتشر شد، 25 به علت این که دامداران مورد مطالعه متعلق به روستاهایی با ساخت ناهمگن دارای پراکندگی جغرافیایی نسبتا زیاد، بودند، هر روستا به منزله یک طبقه منظور شد و در نتیجه، حجم نمونه نهایی(تعداد دامداران نمونه مورد مطالعه در 34 روستا)با استفاده از فرمولهای تعیین حجم نمونه در حالت طبقهای محاسبه شد.
به دنبال استخراج پرسشنامههای تحقیق مقدماتی، تعداد شش متغیر مهم از میان متغیرهای مورد مطالعه به منظور تعیین حجم نمونه نهایی برگزیده شدند، آنگاه در هر یک از طبقات برای تکتک متغیرهای منتخب-که بر حسب اتفاق همگی از نوع متغیرهای کمی بودند-اجزای مجهولمحاسبه گردید(جدول 2)و سپس میانگین این اجزا در پنج روستای تحقیق شده از طریق فرمولهایبه دست آمد، و به عنوان برآوردی(با علامت)از X و S2 های مجهول، تمام طبقات منظور شدند.
در خصوص مطالب فوق توجه به نکات زیر ضروری است: 1-اصولا در مورد تمام متغیرهای مورد مطالعه در یک پژوهش، فرمول تعیین حجم نمونه را باید به کار برد و سپس از میان n یا nهای به دست آمده، بزرگترین آنها را به عنوان حجم نمونه نهایی ملاک عمل قرار داد، اما تجربه نشان داده است که در پژوهشهایی با متغیرهای زیاد، گاه حجم محاسبه شده برای یک یا چند متغیر نه چندان مهم به قدری زیاد بوده که بررسی جمعیت مذکور را به دلایل گوناگون ناممکن یا با مشکلات فراوان روبهرو ساخته سات.