چکیده:
در تاریخ اسلام تقریبا همهء سلاسل صوفیه بجز یکی که نقشبندیه باشد خود را به مقام ولایت کلیه حضرت علی(ع)منتسب میدانند و معتقدند که این رشتهها بواسطه ائمه اطهار به مصدر ولایت علی(ع)میرسد.با توجه به اینکه اصرار در این انتساب به خصوص در ایامی که تشیع قدرت و ظهور ظاهری نداشته،مثل دوره سلجوقیان،جهتی جز اظهار ارادت معنوی و اخذ طریقت از آن حضرت ندارد.این مطلب حتی اگر مورد انکار یا چون و چرای بعضی مورخان هم باشد از نظر ما هوی قابل تأمل و توجه است و مقدمهای است اولا برای بحث در معنای حقیقی تصوف و ارتباط و بلکه اتحاد آن با حقیقت تشیع.ارتباطی که پس از اواخر دوره صفویه به فراموشی سپرده شد. با اینکه خود ظهور سلسله صفویه که در واقع از سلاسل صوفیه است شاهد صدقی است بر اینکه به محض آنکه تصوف قدرت یافته تشیع را نیز ترویح کرده است.و ثانیا یافتن معنای حقیقی تشیع که در طی تاریخ مغلوب جهات فقهی و کلامی خود گردیده است.در این گفتار هم تصوف علوی توصیف ما هوی میشود و هم از جهت تاریخی شواهد صدق این نظر ذکر میگردد.
خلاصه ماشینی:
"البته رسم خرقه پوشی نیز نزد بعضی صوفی نمایان عاری از حقیقت،مرسوم شد و چنین خرقههایی که از اهلش اخذ نشده است،به قول حافظ شایسته آتش باشد: نقد صوفی نه همه صافی بیغش باشد ای بسا خرقه که شایسته آتش باشد پس اگر مشایخ بزرگ صوفیه سند خرقه خود را به علی(ع)نسبت میدهند، منظور پوشیدن خرقه ظاهری نیست بلکه انتساب ولوی به آن حضرت است،یعنی در عقد بیعت ولویه علی(ع)را دستگیر خود میدانند و معتقدند،با این بیعت و پیوند معنوی به موجب حدیث نبوی"انا و علی ابوا هذه الامة"،فرزندان معنوی صاحب مقام ولایت هستند.
4. پاسخ به شبهات با همه تأکید و اصراری که سلسلههای صوفیه در انتساب به حضرت علی(ع) و اخذ علم طریقت از آن امام همام دارند از جانب مخالفین تصوف و عرفان تردید و انکارهایی نیز در این موضوع شده است که اینکه به شرح و بررسی آنها میپردازیم: گروهی سرایت فساد و شیوع آن را در میان بعضی صوفیه،دلیل عدم اصالت و انتساب آنها به صاحب مقام ولایت کلیه تصور کردهاند.
اما اینکه شوشتری گوید متأخرین نقشبندیه جهت ترویج بضاعت و گول زدن اهل سنت و جماعت سلسله خود را به ابو بکر نیز نسبت دادند ظاهرا از جهات تاریخی نیز اثبات میشود و شواهد صدق این گفتار مخالفتهایی است که بزرگان نقشبندیه با مشایخ صوفیه مشهور به تشیع مثل شاه نعمت الله ولی یا صاین الدین علی بن محمد ترکه و سید محمد نوربخش کردند و دیگر ارتباط نزدیکی است که نقشبندیه با حکام سنی مذهب مثل تیموریان داشتند و لذا نزد آنان سعایت مشاخی شیعی میکردند."