چکیده:
نظامهای معرفتی را میتوان در قالب مجموعهای از گزارهها تنظیم کرد، گزارههایی که
خود از مجموعهای از اصطلاحات پدید آمدهاند. در هر نظام معرفتی بعضی گزارهها از
بعضی دیگر استنتاج شده و برخی اصطلاحات به کمک اصطلاحات دیگر تعریف
میشوند. کاربرد روش هندسی در یک معرفت، گزینش مجموعهای از گزارهها و استنتاج
گزارههای دیگر از آنها و انتخاب مجموعهای از اصطلاحات و تعریف اصطلاحات دیگر
بر مبنای آنهاست. در این پژوهش، ضمن معرفی روش هندسی و مبانی آن، کاربرد آن را
در فلسفه اسلامی نشان میدهیم.
خلاصه ماشینی:
به عبارت دیگر اگر p گزارهای معنی دار (2) در یک نظام باشد، آن نظام در صورتی سازگار است که هم p و هم ~p به عنوان قضیه در آن اثبات نشود، یعنی: شرط سازگاری، با زبان منطق چنین بیان میشود: «ترکیب عطفی اصول موضوعه نظام غیر ممکن نباشد».
پنج) استدلال از طریق منطق قدیم 1- مقدمات (3) و (5) ضربی منتج از قیاس استثنایی را تشکیل میدهند که نتیجه آن، این گزاره مرکب است: «بالضروره، چنین نیست که وجود جزء یا عین ماهیت باشد و وجود از ماهیت سلب شود».
3- ترکیب عطفی اصل موضوع (2-2) و نتیجه بند (2) استدلال، این گزاره است: «بالضروره، بعضی واقعیتهای مستقل از ذهن منشأ انتزاع دو مفهوم وجود و ماهیت در ذهنند و وجود جزء یا عین ماهیت نیست».
پنج) استدلال از طریق منطق قدیم 1- مقدمات (9) و (10) قیاسی منتج قیاسی منتج از نوع استثنایی متصل را تشکیل میدهند که نتیجه آن، این گزاره است: «بالضروره، وحدت حقیقیه بین دو ماهیت محقق شده است».
5- مقدمات (3) و (1) قیاسی منتج از نوع استثنایی متصل را تشکیل می دهند که نتیجه آن عبارت است از: «بالضروره، اگر هیچکدام از وجود و ماهیت اصیل نباشند، آنگاه واقعیتی مستقل از ذهن موجود نیست».
6- نتیجه بند (5) استدلال و مقدمه (2) قیاسی منتج از نوع استثنایی متصل را تشکیل میدهد که نتیجه آن عبارت است از: «بالضروره، چنین نیست که هیچکدام از وجود و ماهیت اصیل نباشد».
Spinoza, Benedictus, the principles of Descartes, Philosophy, 3d ed.