چکیده:
در طول قرون دوم تا دوازدهم م در گسترهء جغرافیایی وسیعی،از دریای سیاه تا چین،مردمی ایرانیتبار زندگی میکردند که به زبانی از شاخهء زبانهای ایرانی میانهء شرقی به نام زبان سغدی سخن میگفتند.این زبان که مدتها به عنوان زبان میانجی و زبان تجاری و ابزار ارتباطی در انتقال فرهنگ و ادبیات بین شرق و غرب آسیای مرکزی ایفای نقش کرده است،در برخورد با زبانهای اقوام دیگری که در طول تاریخ،این منطقه را مورد تاختوتاز قرار دادهاند،تأثیر زیادی بر آنها گذاشته و البته خود نیز از آنها تأثیر پذیرفته است.یکی از این زبانها زبان ترکی است. نفوذ زبان سغدی در میان ترکها تا قرن یازدهم میلادی ادامه داشت تا اینکه کمکم به دلیل فشار زبان ترکی از یک سو و زبان فارسی و عربی از سوی دیگر،زبان سغدی جایگاه خود را از دست داد.
آنچه در نوشتهء حاضر مورد بررسی قرار گرفته است سندی سغدی- ترکی از ناحیهء دون-هونگ مربوط به زمانی بین قرون نهم تا یازدهم میلادی است که به خوبی تأثیر این دو زبان را بر یکدیگر نشان میدهد.
خلاصه ماشینی:
یکی از این زبانها زبان ترکی است.
میلادی است که به خوبی تأثیر این دو زبان را بر یکدیگر نشان میدهد.
زبان سغدی یکی از مهمترین زبانهای ایرانی میانهء شرقی است که در طول چندین قرن
10 البته این تنها زبان ترکی نبود که باعث مهجور شدن زبان سغدی شد
در این سند که به زبان سغدی متأخر نوشته شده،تأثیر زبان ترکی بسیار مشهود
این کاربرد ویژهء زبان ترکی است.
اگرچه نامهای به کار رفته در این سند و اسناد سغدی-ترکی دیگر یافت شده در
این منطقه،اغلب ترکی هستند ولی ممکن است که در اصل نام یک فرد سغدی باشند.
با توجه به موضوعات موجود در این سند و دیگر اسناد همراه آن،مشخص شده است که
چنانکه میدانیم در خط سغدی حرف l وجود ندارد اما در این سند در
برای واژهء رغزی یک ریشهء هند و اروپایی هم تصور شده است: - reag *؛لیتوانی rezgu?
نیز در این قلمرو وارد شده است.
احتمالا صورت nm' از شکل w'n'kw m'n'kw مشتق شده است که این عبارت
در این سند عبارت به صورت«من بدهکار هستم«ترجمه شده است و فرض بر
xwty y?rB?t' «خود میدانید»در نظر گرفته شده است اما سیمزویلیامز و همیلتون
شناسه)نوشته شده است و واژهی (ec?i)'ycy نیز ظاهرا در ترکی به معنی«برادر
غیر فاعلی *o?wt باشد که برابر سغدی واژهء فارسی tu?t «توت»است(این واژه،واژهای
البته پایانهی -y برای این واژه غیر عادی است اما
البته ممکن است که قرائت درست، B?nt x't باشد که حالت التزامی شکل گرفته از سوم شخص جمع مضارع اخباری به معنی«باشند»است GMS)