چکیده:
هنجارسازی در حقوق بینالملل فضا در شش دهۀ گذشته دستخوش تحولات شایان توجهی شده است. پس از نهایی شدن موافقتنامۀ ماه، رفته رفته این دیدگاه در بین حقوقدانان بینالمللی قوت گرفت که دیگر احتمال تهیه و تنظیم سند الزامآوری در قالب معاهده در حقوق بینالملل فضا وجود ندارد. به همین دلیل تمایل دولتها برای تدوین دستورالعملها، قواعد رفتاری و قوانین ملی فضایی قوت گرفت. یکی دیگر از مصادیق این تغییر جهت هنجاری، تهیه و تنظیم قطعنامههای سازمان ملل در خصوص مسائل مربوط به فضای ماورای جو است. یکی از مصادیق برجستۀ این دست اعلامیهها، اعلامیۀ اصولی مربوط به بهرهبرداری از انرژی هستهای در فضای ماورای جو است که در سال 1992 به تصویب مجمع عمومی رسید. در این مقاله، سیر تحولات هنجاری حقوق بینالملل فضا و گذر این بدنۀ هنجاری از حقوق سخت به حقوق نرم در آینۀ قطعنامۀ مذکور بررسی شده است.
Norm-making in International Law of Space has gone through quite significant shifts. After the conclusion of the Moon Agreement، It was commonly believed that the chances for the adoption of a hard-law document in the Law of Space re next to none. Thus، States began to embrace guidelines، codes of conduct and even national legislations regarding space in order to fill this normative void. Another manifestation of this shift is the adoption of space-related Resolutions in the United Nations. A prime example of such documents، adopted by the UN's General Assembly، is the 1992 Resolution on Principles Relevant to the Use of Nuclear Power Source in Outer Space. The article at hand endeavors to analyze the said normative shift and peruses the aforementioned resolution as a case-study.
خلاصه ماشینی:
"کارگروه مذکور نخستین گزارش خود را در سال ١٩٨١ منتشر کرد و پس از آن نیز کمیتۀ فرعی علمی و فنی همه ساله در گزارش های خود رهنمودهایی در مورد ابعاد علمی و فنی استفاده از این نوع انرژی و اقدامات لازم برای تأمین ایمنی فضاپیماهای مجهز به سوخت هسته ای ارائه کرده است .
شایان ذکر است که در فاصلۀ میان تصویب قطعنامه تا این سال ، کمیتۀ فرعی علمی و فنی کوپوس اقدام به انجام طرحی چهارساله در زمینۀ استفاده از منابع سوخت هسته ای در فضای ماورای جو کرده بود.
به علاوه ، این نظر نیز مطرح شد که اگر عزمی در کمیتۀ فرعی برای بازنگری در ترتیبات قطعنامه وجود داشته باشد، میتوان از تجربیات آژانس بین المللی انرژی هسته ای و نیز دولت هایی که در این زمینه دست به قانونگذاری ملی زده اند نیز بهره جست (١٣ :٢٠٠٤ ,Legal Subcommittee).
شایان ذکر است که کمیتۀ فرعی حقوقی در گزارش های سال بعد خود این سند را به عنوان گامی مهم در توسعۀ تدریجی حقوق بین الملل فضا به شمار آورد Legal) (١٣ :٢٠١١ ,Subcommittee.
در پی این موضوع نمایندة ونزوئلا در کمیته اعلام داشت با توجه به ترتیبات این سند، استفاده از این نوع انرژی در مدارات زمین باید به طور کامل ممنوع اعلام شود و علاوه بر این ، مقرر شود که دولت ها برای فعالیت های نهادهای غیردولتی خود در صورت استفاده از انرژی هسته ای مسئولیت بین المللی دارند (١٥ :٢٠٠٩ ,Legal Subcommittee)."