چکیده:
جانبرتن،قرآنپژوه انگلیسی معتقد است که: قرآنی که امروزه در دستان ماست،در عصر پیامبر(ص)و توسط آن حضرت گردآوری شده است.مسئلهء نسخ و مصاحف صحابه،علل حذف نقش پیامبر(ص)از عرصهء جمعآوری قرآن هستند.موضوعات نسخ تلاوت و حکم،نسخ تلاوت و بقای حکم واختلاف قرائات مصاحف صحابه فاقد واقعیت خارجی بوده و ساختهء اذهان فقیهانی است که در مناظرات خود با یکدیگر فقیهان،سعی کردند با تمسک به آنها آن دسته از احکام فقهی خود را که مستند آنها در نصوص مصحف فعلی وجود نداشت،مستند به قرآن نمایند.اگر پیامبراسلام(ص)،آیات قرآنی را در قالب مصحفی گردآوری کرده باشد،دیگر،فقیهان مذکور نمیتوانستند سخن از اختلاف قرائات مصاحف صحابه و حذف نصوصی از مصحف فعلی در قالب دو شکل نسخ تلاوت به میان آورند.آنان چارهء کار را در آن دیدند که با جعل روایاتی،نقش پیامبر(ص)را از عرصهء جمعآوری قرآن حذف کنند و گردآوری آن را به دوران پس از حیات ایشان منتقل کنند.علی رغم نکات مثبتی که در نظریهء برتن وجود دار، نقدهای اساسی نیز بر برخی از ارکان نظریه او وارد است.
خلاصه ماشینی:
"34-35,170-172 ) پس از آنکه برخی از فقیهان در مناقشات فقهی با دیگر فقیهان،توانستند با تمسک به اختلاف قرائات مصاحف صحابه،بعضی از احکام فقهی خود را که مستند آنها در نصوص مصحف فعلی وجود نداشت،مستند به قرآن کنند،با مشکل دیگری روبهرو شدند و آن هم حضور پیامبر(ص)در عرصهء جمعآوری قرآن بود.
به خلاف دیدگاه برتن،آنچه که در تاریخ قرآن تحت عنوان جمعآوری قرآن در عهد ابو بکر و عثمان رخ داده،نمیتوان آنها را خالی از واقعیت دانست و روایات مربوط به این حوادث را بر مبنای استدلالهای وی جعلی دانست،بلکه چنانکه در تحقیقات قرآنپژوهان مسلمان وجود دارد،میتوان بین جمعآوری قرآن در دوران پیامبر(ص)و جمعآوری قرآن پس از رحلت آن حضرت جمع کرد و برای هر کدام انگیزههای خاص خود را در نظر گرفت.
نسخ،علت عدم انتساب تدوین قرآن به پیامبر(ص) به اعتقاد برتن برخی از فقیهان مسلمان برای آنکه بعضی از احکام فقهی را که مستند آنها در نصوص مصحف فعلی وجود ندارد مستند به قرآن کنند،از نسخ تلاوت و بقای حکم استفاده کردند( Burton,1977,pp.
به خلاف دیدگاه برتن،آنچه که در تاریخ قرآن تحت عنوان جمعآوری قرآن در عهد ابو بکر و عثمان رخ داده،نمیتوان آنها را خالی از واقعیت دانست و روایات مربوط به این حوادث را بر مبنای استدلالهای وی جعلی دانست،بلکه چنانکه در تحقیقات قرآنپژوهان مسلمان وجود دارد،میتوان بین جمعآوری قرآن در دوران پیامبر(ص)و جمعآوری قرآن پس از رحلت آن حضرت جمع کرد و برای هر کدام انگیزههای خاص خود را در نظر گرفت."