چکیده:
فشردگی استفاده از منابع تولید در بخش کشاورزی منجر به تحمیل فشار بر محیط زیست شده است. این فشار عمدتا بصورت استفاده گسترده از نهاده¬های دارای منشا شیمیایی و استفاده بیش از حد از منابع آب محدود می¬باشد. این شرایط در حالی مشاهده می¬شود که میان اهداف زیست محیطی بصورت کاهش استفاده از منابع از یک سو و اهداف بهره برداران بصورت تلاش در جهت دستابی به حداکثر تولید و بکارگیری منابع بیشتر تعارض وجود دارد. در این مطالعه با استفاده از رهیافت برنامه¬ریزی چندهدفی اهداف زیست محیطی و بهره¬برداران بطور توام مورد بررسی قرار گرفت. اهداف زیست محیطی شامل کاهش مصرف آب، کودشیمیایی و سموم شیمیایی و اهداف بهره برداران شامل افزایش بازده ناخالص و کاهش ریسک تعریف گردید. برای هریک از اهداف سطوح مختلف انتخاب و الگوهای متعدد ارایه گردید. اطلاعات مورد نیاز نیز از میان گروهی از بهره برداران منطقه مرودشت به دست آمد. بر اساس یافته های مطالعه مشخص گردید که میان اهداف یاد شده تبادل وجود دارد و می¬توان به ترکیب مطلوبی از اهداف که در مقایسه با سطح فعلی آنها از جاذبه بیشتری برخوردار است دست یافت. نتایج نشان داد در میان محصولات، خیار، کلزا و جو هم از نظر زیست محیطی یا هدف سیاستگذاران و هم از نقطه¬نظر بهره¬برداران مطلوب هستند. همچنین پیاز و گندم از نگاه تامین هدف بهره برداران در مقایسه با هدف سیاستگذاران از اهمیت بالاتری برخوردارند. سه محصول برنج، ذرت علوفه¬ای و ذرت دانه¬ای نیز اولویت خود را از دست دادند.
Intensive usage of farm inputs has resulted in environment pressure. The pressure is mainly due to the widely use of chemical inputs and the overdraft of groundwater resources. So، there is a conflict between environmental objectives in the form of lowering resources use and farmers’ objectives in form of maximizing production by using more inputs.
In this study، environmental and farmers’ objectives are considered by using multi objective programming. Environmental objectives include the reduction of water، chemical fertilizer، and pistons consumption and farmer' objectives consist of increasing gross return and decreasing risk. The data required to this study are collected from Marvdashst agricultural crops farmers in Fars province.
Based on the results، there are trade offs among objectives and a desired combination of objectives. The findings show that the crops of cucumber، canola and barley are consistent with both environmental policy makers and farmers’ considerations. Onion and wheat crops are important from the farmers’ point of view rather than environmental policy makers. Rice، maize and hay maize crops have no priority to cultivate.