چکیده:
برخی از لغزش های نظری و عملی در عرصهٴ عرفان، ناشی از عدم توجه به تبیین صحیح معرفت عرفانی و معیارهای ارزیابی آن است. این نوشتار با هدف پیشگیری از چنین لغزش هایی بر آن است که ضمن تبیین معرفت عرفانی و تفکیک آن از سایر معرفت ها، و کیفیت دستیابی به حقایق از این طریق، به واکاوی معیارهای ارزیابی معرفت عرفانی بپردازد.
Some of the theoretical and practical slips in the realm of mysticism stem from an incorrect exposition of mystical knowledge and the criteria used to evaluate it. The article aims to prevent such errors by expounding mystical knowledge—its distinction from all other fields of knowledge and the way it should be used to reach reality، as well as the criteria of its validity
خلاصه ماشینی:
"بنابراین،قلب که ابزار شناخت شهودی است،چیزی جز شکوفایی و تعالی نفس در بعد عقل عملی نیست؛که با طی مراحل تجلیه،تخلیه،تحلیه و فنا: تجلیة تخلیة و تحلیه#ثم فنا مراتب مرتقیه (شرح منظومه،ج 5،ص 163) شیخ الرئیس،بو علی سینا از اثبات قوای مختلف در حوزۀ عقل نظری و عقل عملی، برای اثبات قوهای دیگر به نام قوة قدسیه سعی بلیغ داشته است؛گرچه آنچه در کتاب شریف اشارات(الاشارات و التنبیهات،ج 2،ص 353 و 359)و کتاب قیم شفا(النفس من کتاب الشفاء، ص 340)آمده است،موهم این معنا است که قوۀ قدسیه در طول عقل نظری و با ذهنیت علوم حصولی شکل یافته و تلقی میشود که مرحلۀ عالیۀ قوۀ حدس است که برتر از قوۀ فکر میباشد.
بنابراین،میتوان گفت:دو نظریه دربارۀ قلب در اصطلاح عرفانی وجود دارد:یک نظریه این است که قلب همان قوة قدسیه است که ادراک شهودی حقایق در حد عین الیقینی که معرفت عرفانی است،به وسیلۀ آن برای عارف فراهم میگردد و جز معرفت حضوری و شهودی از آن انتظاری نیست،و دیگر جریانات و مؤلفههای عرفانی با قوای دیگری که در حوزۀ عقل عملی گزارش شد،اتفاق میافتد.
(حیات عارفانه امام علی علیه السلام،ص 26) در نهایت رسالت علم اخلاق حاکمیت عقل نظری و علمی بر وهم و خیال و حاکمیت و سلطۀ عقل عملی بر شهوت و غضب است که ضمن تعدیل قوا و نه تعطیل آن،در جهت رشد و شکوفایی نفس به منظور راهیابی به وادی علم و دانش از یک سو،و عدل و داد از سوی دیگر تا انسان بتواند با دو بال دانش و داد به پرواز درآید و زمینۀ اوج و عروج به مقاصد برتر در او فراهم آید و این چیزی جز سکویی برای وصول به مراحل اولیۀ عرفان نخواهد بود."