چکیده:
گاهی فعل یا ترک فعل واحد، خواه مجرمانه یا غیرمجرمانه، به نتیجه یا نتایج مجرمانه منجر می شود. وحدت یا تعدد جرم در حالت مذکور مورد اختلاف حقوقدانان است. برای تحلیل درست مسئله نیازمند تفکیک میان تعدد نتیجه و حالات مشابه مانند جرایم مرتبط، تعدد موضوع یا مجنی علیه و تعدد معنوی هستیم.بحث تعدد نتیجه در جایی است که جرمی مطلق به نتیجه ای مجرمانه یا جرمی مقید به نتایج مجرمانه ای غیر از آنچه در قانون ذکر شده است منجر شود. رویه قضایی بیشتر به عدم تعدد جرم در حالت تعدد نتیجه تمایل داشته است. در دیدگاه حقوقدانان، برخی آن را جرم و برخی تعدد معنوی دانسته اند و برخی میان حالت های مختلف تفکیک قائل شده اند؛ یعنی اگر جرم اولیه عمدی باشد و مرتکب بداند یا احتمال غالب دهد که منجر به نتایج گوناگون می شود، تعدد مادی است و اگر نتیجه اتفاقی باشد یا عمل اولیه غیرعمدی باشد، در واقع جرم جدیدی رخ نداده است. مقاله حاضر معتقد است تعدد یا وحدت جرم تابع رکن روانی نتیجه مجرمانه است. اگر نتیجه حاصله جرمی عمدی است،فقط در صورتی که مرتکب با فعل نخستین قصد ایجاد نتیجه را داشته باشد، با جرایم متعدد روبه رو هستیم و اگر نتیجه حاصله جرمی غیرعمدی یا با مسئولیت مطلق باشد، ارتکاب فعل اولیه با تقصیر و یا حتی بدون آن نیز می تواند به تعدد جرم منجر شود.
Sometimes, an act or omission of an act, whether criminal or not, will be followed by multiple consequences. Unity or multiplicity of crime in the above cases is a subject of debate between jurists. To analyze the issue, a distinction should be made between multiplicity of consequences on the one hand and similar cases such as related crimes, multiplicity of victims, or multiplicity of mental elements of crime on the other.Multiplicity of consequences is introduced when an explicit crime or a conditional crime produces criminal consequences other than what is mentioned in laws. Judicial precedent has been more inclined to nonmultiplicity of crime when there are multiple consequences. Some jurists consider it as a crime, and some others regard it as multiplicity of mentalelements of crime; and some still others have made a distinction between various cases; in other words, if the original crime is committed intentionally, and the criminal is aware that it will be followed (or most likely it will be followed) by various consequences, multiplicity is a material one; and if consequences are caused accidentally or the originalact is committed unintentionally, in fact no new crime has been committed.
خلاصه ماشینی:
اگر نتیجـة حاصـله جرمی عمدی است ، فقط در صورتی که مرتکب با فعل نخستین قصد ایجاد نتیجـه را داشـته باشـد، بـا جرایم متعدد روبه رو هستیم و اگر نتیجة حاصله جرمی غیرعمدی یا با مسئولیت مطلق باشـد، ارتکـاب فعل اولیه با تقصیر و یا حتی بدون آن نیز می تواند به تعدد جرم منجر شود.
در کتب حقوقی برای تعدد نتیجه به این مثال ها اشاره شـده اسـت : کسـی کـه بـا سوزاندان یک ساختمان ، هم موجب ایجاد حریق شده و هم ممکن است موجب اتلاف سند شود (طاهری نسب ، ١٣٨١: ١٣٥) یا در نظام حقوقی سابق که تقسیم بندی جرایم به قصاص و تعزیزات وجود نداشت و جرم قتل ، جرمی علیه نظم عمومی بود، به راننده ای مثال زده اند که در نتیجة بی احتیاطی باعث تصادف و کشته شدن دو نفر مـی شـود یـا بـا ریختن جوهر، باعث سیاه شدن دو یا چنـد سـند رسـمی (مصـداق مـادة ٥٢٣ ق.
ولی کمیسیون حقوقی ادارة حقوقی دادگستری در سال ٥٧ در این باره نظر مخـالف داده است و آن را تعدد دانسته است ؛ زیرا: عمل متهم ، فعل واحدی که دارای عناوین متعدد باشد تلقی نمی شود و ترک انفـاق زن یک عنوان بیشتر ندارد و ترک انفاق اولاد واجب النفقه در قـانون بـیش از یـک عنـوان ندارد.