چکیده:
کتابهای مقدس معمولا با یکی از گونههای تسمیه،ستایش و نیایش آغاز میشوند.این کیفیت را آغازیه نام نهادهایم.آغازیهء قرآن با دو نگاه کلنگر و جزءنگر،قابل بررسی است؛نخست اینکه سورهء حمد،که این سه ساختار را به ترتیب در خود جای داده است،زیباترین آغازیهء ممکن برای کل قرآن شمرده میشود. آغازیه در اجزای قرآن(سورهها)خود گونههای متعددی دارد که بر ادبیات فارسی و عربی تأثیری انکارناپذیر گذارده است،این گونهها عبارتاند از: 1-حمد و تسبیح خداوند 2-حروف مقطعه 3-توصیف قرآن آسمانی 4-توصیف خداوند 5- بیان آفرینش 6-خطاب خدا به بندگان و پیامبر 7-آغازیههای پرسشی 8-تصویرگری قیامت 9-بیان ویژگیهای مؤمنان و کافران 10-سوگند 11-بیان مستقیم از زبان خداوند به عنوان متکلم. تنوع آغازیههای قرآن یک بار دیگر بر غنای ساختاری و محتوایی و سرآمدی این کتاب تأکید دارد.
Sacred scriptures usually begin with one type of such phrasings as tasmiya (pronouncing the Divine names)، praise، or supplication. This beginning is called âghâziyya (exordium). The Qur’ân’s exordium can be examined from two holistic and atomistic perspectives: first of all، Sûrat al-Fâtiḥa ، which incorporates these three structures respectively، is regarded as the most beautiful exordium for the whole Qur’ân.The exordiums at the beginning of the chapters of the Qur’ân are varied and have had an undeniable impact on Persian and Arabic literature.
خلاصه ماشینی:
آغازیه در اجزای قرآن(سورهها)خود گونههای متعددی دارد که بر ادبیات فارسی و عربی تأثیری انکارناپذیر گذارده است،این گونهها عبارتاند از: 1-حمد و تسبیح خداوند 2-حروف مقطعه 3-توصیف قرآن آسمانی 4-توصیف خداوند 5- بیان آفرینش 6-خطاب خدا به بندگان و پیامبر 7-آغازیههای پرسشی 8-تصویرگری قیامت 9-بیان ویژگیهای مؤمنان و کافران 01-سوگند 11-بیان مستقیم از زبان خداوند به عنوان متکلم.
با نگاهی ساده و گذرا به آغاز کتابهای مقدس میتوان دید که سورهء حمد-که آغازیهء قرآن است-به اعتبار اینکه در همایشی با شکوه این سه ساخت را در کنار یکدیگر گوهرنشان کرده است،سرآمد آغازیههای کتب مقدس است.
همچنین چکیدهء بیشتر اندیشههای اسلامی در آن یافت میشود،اما جزئی از این کل(بسمله) خود بر سر سایر اجزای قرآن(سورهها) جای میگیرد و صدر آغازیهها را رقم میزند و با آیهء نخست همهء سورهها،جز سورهء برائت پیوند مییابد1،حتی بخشهایی از آیهء دوم(الحمد لله)به آیهء آغازین برخی سورهها وارد شده و دستمایهء آغازیهء آنها گردیده است.
این تناسب ساختاری در پایان قرآن هم آشکار است،چنان که در یک گذر و نظر ساده میبینیم در بیشتر سورههای پایانی قرآن داستان قیامت مطرح میشود و قیامت خود پایانی است بر کتاب هستی.
شناساندن و توصیف کتاب آسمانی(قرآن)،سورهها و آیههای آن یکی از گونههای زیبا و ارزشمند آغازیه در قرآن،معرفی یا اشاره به خود کتاب آسمانی یا آیه و سورهء قرآن است که براعت استهلال زیبایی را برای سوره رقم میزند.
سورههای دیگری که داستان آفرینش را در آغازیهء خود دارند با اندکی درنگ پس از آیهء نخست،به این مهم پرداختهاند؛در سورهء نحل میخوانیم: «به نام خداوند رحمتگر مهربان؛ [هان]امر خدا در رسید،پس در آن شتاب مکنید.