چکیده:
ارزیابی حساسیت سواحل در واقع سنجش غنای زیستی فوق العاده سواحل به دور از کانونهای آلودهساز با ملاکها و معیارهای مشخص و از پیش تعیین شده است.هدف از فرایند ارزیابی حساسیت در سواحل استان بوشهر عینیت بخشیدن به توانایی سواحل استان برای انتخاب مناطق تحت حفاظت در ناحیهء ساحلی کشور به شمار میرود.بدین منظور در اولین گام،محدودهء مورد مطالعه باتوجه به آخرین یافتههای طرح مدیریت یکپارچهء مناطق ساحلی تعریف شد.سپس براساس دادههای موجود و زمین مرجع کردن و تهیهء فتوموزائیک تصاویر ماهوارهای لندست و IRS و برداشت زمینی،کارشناسایی و تهیهء نقشههای پایه در دو محدودهء تأثیرگذار بالادست که مرز دهستانهای ساحلی را شامل میشود و محدودهء تحتتأثیر مستقیم(یا ناحیه کرانهای)در عرصهای به وسعت 018483 هکتار صورت گرفت.در این تحقیق طرحریزی مدل نوینی به منظور گزینش مناطق تحت حفاظت در نوار ساحلی با استعانت از روش تحلیل سلسلهء مراتبی و با کمک نرمافزار ArcGIS انجام شد.این مدل برای سنجش حساسیت ذاتی منطقه و آسیبپذیری بالفعل منطقه،باتوجه به کانونهای آلودهساز و در نهایت ارزیابی حساسیت منطقه برای تعیین مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست در سامانهء اطلاعات جغرافیایی و تحت برنامهء ArcGIS به صورت مدل ریاضی خطی طرح ریزی شد.در مدل نوین ارزش عوامل تأثیرگذار بر حساسیت به صورت یکسان اعمال نشده است،بلکه با تعیین ضرایب وزنی،ارزش و اهمیت هریک از عوامل باتوجه به میزان حساسیت وارده بر محیط مشخص شده است.در کل،در محدودهء مورد مطالعه،4992/12 هکتار از منطقه با حساسیت خیلی زیاد،1072/67 هکتار با حساسیت زیاد،42124/91 هکتار با حساسیت متوسط و 650092/08 هکتار با حساسیت کم ارزیابی شد.
خلاصه ماشینی:
"ماتریسهای مقایسات زوجی مشخصهها،تکمیلشده توسط متخصصان پس از جمعبندی نهایی نظر ایشان،به نرمافزار EC CSM -مدل ریاضی حفاظت در مناطق ساحلی استان بوشهر71 K -ضریب ثابت 00001 CU -عوارض و ناهمواریهای ساحل81 CH -زیستگاههای ساحلی91 SA -گروههای جانوری حساس02 RA -جانوران حفاظتی نادر12 RP -گیاهان حفاظتی نادر22 TO -گردشگری32 PA IN -صنایع52 AG -کشاورزی62 OG -تاسیسات نفت و گاز72 RS -ورود فاضلاب به دریا82 GA -مراکز دفع زباله92 ES -بهرهبرداری از منابع زنده دریا03 SE -سکونتگاهها13 FR -بنادر صیادی23 CP بنادر تجاری33 CWP -آلودگی آبهای ساحلی43 مدل با استفاده از نرمافزار ArcGIS به لایهها اعمال شد،یکبار نقشه پهنهبندی شاخصهای مثبت نقشه شمارهء(2)که نشاندهنده حساسیت ذاتی منطقه است به دست آمده و بار دیگر نقشه پهنهبندی شاخصهای منفی نقشه شمارهء(3)که نشاندهنده کانونهای آلوده ساز و آسیبپذیری بالفعل منطقه است حاصل شد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)جدول شمارهء(1):مشخصههای تأثیرگذار منفی (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول شمارهء(2):مشخصههای تأثیرگذار مثبت (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشهء شمارهء(2):حساسیت بالقوه منطقهء مطالعاتی (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشهء شمارهء(3):آسیبپذیری بالفعل در محدودهء مطالعاتی (به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشهء شمارهء(4):پهنهبندی حساسیت به دور از کانونهای آلودهساز جدول شمارهء(3):فرصتها،محدودیتها و میزان حساسیت به تفکیک محدودهء مورد مطالعه در شهرستانهای ساحلی استان (به تصویر صفحه مراجعه شود) بحث و نتیجهگیری کاربرد تحلیل سلسلهمراتبی،مدل خطی حفاظت زیستمحیطی در نوار ساحلی استان بوشهر در جنوب ایران و سواحل شمالی خلیج فارس را مشتمل بر مشخصههایی همچون ناهمواریهای ساحلی، زیستگاههای ساحلی،گروههای جانوری حساس،جانوران حفاظتی نادر،گیاهان حفاظتی نادر،سابقهء حفاظت ناحیهء ساحلی،ارزش ساحل برای فعالیت گردشگری،و متأثر از عواملی همچون کاربریهای صنعتی و کشاورزی،وجود تأسیسات نفت و گاز،بنادر تجاری،بنادر صیادی،نواحی ورود فاضلاب به دریا،مراکز دفع زباله،بهرهبرداری از منابع زنده دریا،موقعیت سکونتگاهها،آلودگی آبهای ساحلی نشان داد."