خلاصه ماشینی:
"10 پس از تخلیۀ رشت توسط روسها،احسان الله خان و خالو قربان با نیروی چهار هزار نفری متشکل از افراد آذربایجانی،گیلانی،قفقازی،ترک، کرد و فرماندهان فراری ژاندارمری و روسیه تزاری این شهر را اشغال کردند اما پس از سقوط کابینۀ سیاه،روسها کار تخلیه ایران را ناتمام گذاشته،در بندر انزلی به تجدید قوا پرداختند.
11 طبق این گزارشها،میرزا سعی کرد با سمیتکو و امیر مؤید سواد کوهی، علیه دولت مرکزی متحد شود در حالیکه مذاکره میان نمایندگان حکومت براساس گزارشهای سفارت انگلیس،اولین مجلۀ هفتگی نظامی به نام «قشون»در برج سنبله (شهریور)1301 منتشر گردید که در نخستین شماره آن مقالهای دربارۀ منسوجات ایرانی و استفاده از آن به چاپ رسیده و بر کاهش واردات پارچه تأکید شده بود >CS< --> مرکزی و میرزا در کسما ادامه داشت و بسیاری از سلاحهای روسها پس از خروج از گیلان در دست متحدان میرزا قرار داشت.
روند تضعیف،تجزیه و شکست تدریجی نهضت بر اثر اقدامات خودسرانۀ متحدان میرزا، شکست امیر مؤید سوادکوهی و باز شدن راه نفوذ قوای دولتی از شرق گیلان،خیانت روسها به میرزا،جدایی سعد الدوله پسر سپهسالار تنکابنی از میرزا و پیوستن او به رضا خان،پیشروی نیروی قزاق از جنوب و شرق گیلان و تصرف شهرها،پیوستن خالو قربان به رضا خان و دریافت عنوان و درجۀ نظامی؛از خلال این گزارشها به خوبی آشکاراست.
مخبر السلطنه حکمران تبریز اخراج و انبارهای دولتی تصرف گردید اما به زودی این شورش توسط نیروی قزاق سرکوب و لاهوتی خان به شمال ارس گریخت و مصدق السلطنه به از نکات بسیار جالب و قابل توجه در گزارشهای دولت انگلستان،اشاره به وضعیت مطبوعات ایران است."