چکیده:
در کتاب های رجال و اصول معمولا به اخباریان چنین نسبت داده می شود که با علم رجال مخالف اند. در این مقاله از این فرضیه دفاع شده است که مخالفت با علم رجال تنها از سوی برخی از اخباریان صورت گرفته و بسیاری از آنان دارای آثار و دیدگاه های خاص رجالی اند؛ اما نشان داده می شود که روش شناسی این عالمان در علم رجال مبتنی بر مبانی غیرروشمندانه و آسان گیرانه ای است که در تقابل با دیدگاه های رجالیان اصولی قرار دارد و این مبانی مورد نقد قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله از این فرضیه دفاع شده است که مخالفت با علم رجال تنها از سوی برخی از اخباریان صورت گرفته و بسیاری از آنان دارای آثار و دیدگاههای خاص رجالیاند؛ اما نشان داده میشود که روششناسی این عالمان در علم رجال مبتنی بر مبانی غیرروشمندانه و آسانگیرانهای است که در تقابل با دیدگاههای رجالیان اصولی قرار دارد و این مبانی مورد نقد قرار میگیرد.
ملا محمد امین استرآبادی ـ که بزرگترین شخصیت مکتب اخباری است ـ بیشتر در اثر مشهورش، الفوائد المدنیة ـ که آن را مهمترین، جامعترین و استدلالیترین کتب اخباریان دانستهاند 8 مبانی این تصحیح الاعتقاد، ص۸۸ نظریة السنة فی الفکر الامامی الشیعی، ص۲۱۶ مصادر الاستنباط بین الاصولیین و الاخباریین، ص۵۰ ـ ۵۴.
در کتب رجال، گاه نیز به دلایل اخباریان در رد این دانش اشاره شده و این دلایل نقد میشود؛ چنانکه مثلا وحید بهبهانی در الفوائد الحائریة از مخالفت اخباریان با نیاز به علم رجال سخن میگوید.
آنچه نادرستی این نسبت را نشان میدهد، این واقعیت است که بسیاری از عالمان اخباری یا متمایل به این مکتب، در پرتو توجه جدی خود به روایات و اخبار، به علم رجال نیز توجه داشتهاند و در بارۀ آن آثاری هم تألیف کردهاند که برای نمونه به آثار برخی از شخصیتهای برجستۀ اخباری در این زمینه اشاره میکنیم: میرزا محمد بن علی بن ابراهیم حسینی استرآبادی را ـ که استاد محمد امین استرآبادی است ـ میتوان اولین شخصیت مؤثر اخباری دانست که آثار رجالی متعدد و ارزشمندی دارد.