چکیده:
در بخش انرژی کشور،هزینههای خارجی در واقع هزینههایی هستند که به جامعه و محیط زیست در اثر تولید،انتقال،تبدیل و مصرف انرژی تحمیل میگردند ولی در قیمت کالا یا خدمات ملحوظ نمیگردند.عدم توجه به هزینههای محیط زیستی تولید برق باعث ایجاد آثار مخرب بر منابع مورد استفاده میگردد و به عنوان نیرویی محرک،سیستم تولید برق را به سوی ناپایداری سوق میدهد.به نظر میرسد برآورد هزینههای محیط زیستی و لحاظ کردن آن در هزینه نهایی تولید برق گامی است به سوی شفافسازی فرایند قیمتگذاری کالا و خدمات در بخش انرژی که زمینه علمی لازم برای حرکت به سوی قیمتگذاری مبتنی بر بازار در مورد مصرف برق کشور فراهم میشود.
مطالعه حاضر از دو روش برای برآورد هزینههای محیط زیستی تولید برق در کشرو استفاده کرده است که عبارتند از روش برآورد مستقیم و روش برآورد تعدیل شده،به طوری که روش نخست در واقع روش مرسوم در بسیاری از کشورهاست که در آن از نتایج مطالعات سایر کشورهای توسعه یافته از طریق به کارگیری مستقیم نرخ برابری ارز استفاده مینمایند.روش دوم،رویکردی است که از سوی بانک توسعه آسیا معرفی شده و در آن ضمن انتقاد از به کارگیری روش نخست،لازم میداند از قدرت خرید پول کشورها جهت بسط نتایج پژوهشهای اقتصاد محیط زیست کشورهای توسعه یافته در کشورهای در حال توسعه بهره جوید.زیرا روش تبدیل مستقیم برآوردی مبتنی بر واقعیت را به دست نمیدهد و تنها از یک ضریب تبدیل(نرخ برابری ارز)استفاده نمینماید، چرا که هزینههای محیط زیستی،ارزش منابع آب،زمین،پوشش گیاهی،...در کشورهای تولیدکننده اطلاعات قابل مقایسه با کشورهای در حال توسعه نیست و به کارگیری روش تبدیل مستقیم در واقع نوعی برآورد خام محسوب میگردد.براساس برآوردهای به عمل آمده تفاوتهای بسیار زیادی میان نتایج به کارگیری دو رویکرد مطرح شده وجود دارد.به طوری که هزینه خارجی(محیط زیستی)تولید کیلووات ساعت برق از نیروگاههای بخاری،گازی،چرخه ترکیبی و دیزلی2/32،26،4/15 و 4/24 ریال در هر کیلووات ساعت است و هزینههای اجتماعی تولید برق که تابعی از هزینههای محیط زیستی است به ترتیب برابر 3/184،216،160 و 287(بهطور متوسط)ریال در ازای تولید هر کیلووات ساعت میباشد.
خلاصه ماشینی:
"به نظر میرسد برآورد هزینههای محیط زیستی و لحاظ کردن آن در هزینه نهایی تولید برق گامی است به سوی شفافسازی فرایند قیمتگذاری کالا و خدمات در بخش انرژی که زمینه علمی لازم برای حرکت به سوی قیمتگذاری مبتنی بر بازار در مورد مصرف برق کشور فراهم میشود.
مطالعه حاضر از دو روش برای برآورد هزینههای محیط زیستی تولید برق در کشرو استفاده کرده است که عبارتند از روش برآورد مستقیم و روش برآورد تعدیل شده،به طوری که روش نخست در واقع روش مرسوم در بسیاری از کشورهاست که در آن از نتایج مطالعات سایر کشورهای توسعه یافته از طریق به کارگیری مستقیم نرخ برابری ارز استفاده مینمایند.
بنابراین برای استفاده از روش مستقیم تبدیل مقادیر هزینههای خارجی میبایست از قدرت خرید ارزها بهره جست تا مقادیر به دست آمده مطابق با ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور باشد،زیرا طبیعی است که میان میزان ارزش منابع طبیعی موجود در امریکا و ایران و همچنین هزینههای بهداشتی،آموزشی و غیره انسان تفاوت زیادی وجود دارد.
پس از محاسبات فوق(جدول شماره 1)جهت برآورد هزینه خارجی آلایندهها در بخش تولید انرژی الکتریکی در کشور ملاک عمل قرار گرفت،زیرا در پنج منطقه امریکا به انجام رسیده است و به نظر میرسد میانگین اعداد و ارقام مندرج در آن قابل اعتمادتر از اعداد و ارقام ارائه شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست امریکا باشد."