چکیده:
تمرکز جمعیت و سطح توسعهیافتگی که همراه با آن تمرکز فعالیتهای اقتصادی- اجتماعی و نرخ شهرنشینی بالاتری پدید میآید،بخش صنعت و فعالیتهای مرتبط با آن است. بخش صنعت در استان یزد به دلیل محدودیتهای طبیعی،اقلیمی و عدم امکان گسترش فعالیتهای کشاورزی،همواره یکی از حوزههای اصلی فعالیت محسوب میشده است.بر این اساس،در مقاله حاضر جایگاه استانهای کشور(با تأکید بر استان یزد)به لحاظ شاخصهای بخش صنعت و معدن،با بهرهگیری از روش تحلیل عاملی و استفاده از 18 شاخص انتخابی مورد بررسی قرار گرفته است. طبق یافتههای تحقیق،استان یزد با قرار گرفتن در رده ششم،جزء استانهای برخوردار محسوب میشود.همچنین توجه به عوامل استخراجی در روش تحلیل عاملی،این استان به ترتیب در عوامل کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر (عامل اول)،نیروی انسانی(عامل دوم)،معدن(عامل سوم)،بهرهوری نیروی کار و بهرهدهی انرژی(عامل چهارم)و کنترل آلودگی صنعتی(عامل پنجم)در ردههای 3، 20،2،11 و 21 کشور قرار دارد.بررسی جنبههای مختلف اقتصادی-اجتماعی،محیطی و غیره مناطق و تحلیل آنها بهطور نسبی،بیانگر میزان برخورداری،سطح رفاه و توسعهیافتگی آنها است. تفاوت در سطوح برخورداری مناطق،تحتتأثیر توانهای محیطی،روحیه کار و تلاش،ویژگیها و گسستهای تاریخی،درجه مدنیت و شهرنشینی،ایدئولوژی و ارزشهای حاکم و غیره همواره وجود داشته است. به اعتقاد اکثر صاحبنظران،یکی از مهمترین عوامل و بخشهای مؤثر در
Surveying and analyzing different socio-economic، environmental and other aspects of regions indicate the level of their privileges، welfare and development. Difference among privileges of various regions have perpetually been under the influence of environmental capabilities، hard work spirit، historical features and ruptures، level of civilization and urbanization، ideologies and values and so on. Many authorities hold that one of the most important factors and influential sectors in population concentration and development level which concurs socio-economic activities concentration and higher rates of urbanization is “industry sector” accompanied with its related activities.
Due to natural and climatic limitations of Yazd Province as well as impossibility to expand agricultural activities، industry sector has always been one of the main areas of activity in this province. Using “factor analysis” method along with 18 selected indicators، this paper surveys Iran’s provincial status regarding mine and industry indicators، emphasizing Yazd province.
indicate that Yazd province، being ranked 6، is regarded as a privileged province. Moreover، according to the results of the factor analysis، Yazd Province is ranked 3، 20، 2، 11، and 21 among provinces concerning the following factors respectively: workshops with ten-workers and more (1st factor)، human resources (2nd factor)، mines (3rd factor)، labor productivity and energy efficiency (4th factor)، and industrial pollution control (5th factor)
خلاصه ماشینی:
"بر این اساس،در مقاله حاضر جایگاه استانهای کشور(با تأکید بر استان یزد)به لحاظ شاخصهای بخش صنعت و معدن،با بهرهگیری از روش تحلیل عاملی و استفاده از 81 شاخص انتخابی مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنین توجه به عوامل استخراجی در روش تحلیل عاملی،این استان به ترتیب در عوامل کارگاههای صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر (عامل اول)،نیروی انسانی(عامل دوم)،معدن(عامل سوم)،بهرهوری نیروی کار و بهرهدهی انرژی(عامل چهارم)و کنترل آلودگی صنعتی(عامل پنجم)در ردههای 3، 02،2،11 و 12 کشور قرار دارد.
در تحقیق حاضر،تلاش شده است جایگاه و رتبه استانهای کشور در شاخصهای بخش صنعت و معدن،براساس آمار و اطلاعات سال 9731(بهعنوان آخرین سالی که در زمان انجام تحقیق (یعنی سال 2831)،اطلاعات آن بهطور رسمی منتشر شده بود)و با استفاده از روش تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گیرد و سپس استانها طبق امتیازات حاصله،در سه سطح توسعهنیافته، در حال توسعه و توسعهیافته رتبهبندی شوند.
در پژوهش دیگری با عنوان رتبهبندی استانهای کشور از حیث برخورداری از شاخصهای اقتصادی-اجتماعی،استانهای کشور با استفاده از اطلاعات سال 5731،از نظر دو دسته متغیر، یعنی متغیر توسعه و امکانات زیربنایی و اجتماعی رتبهبندی گردیده و همبستگی و ارتباط بین رتبههای به دست آمده در دو دسته مورد بررسی قرار گرفته است(حسینی و همکاران،9731).
جدول(1):رتبهبندی استانهای کشور با استفاده از شاخصهای صنعت و معدن با روش تحلیل عاملی (به تصویر صفحه مراجعه شود) ادامه جدول(1) (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ:یافتههای تحقیق همچنین به منظور تحلیل دقیقتر نتایج،عاملهای استخراجی مورد بررسی قرار گرفتهاند.
بر این اساس،در تحقیق حاضر،جایگاه استانهای کشور در شاخصهای بخش صنعت و معدن (با تأکید بر جایگاه استان یزد)با روش تحلیل عاملی و با استفاده از 81 شاخص انتخابی بر مبنای آمار و اطلاعات سال 9731 مورد بررسی قرار گرفت."