خلاصه ماشینی:
"شکوه ایران *حمید اشرفی خیرآبادی مدرس دانشگاه تربیت دبیر شریعتی تهران (به تصویر صفحه مراجعه شود) سامانیان و غزنویان نویسنده:محمد رضا ناجی تهران،انتشارات ققنوس،7831،761 صفحه بخش مهمی از این اثر،خلاصه و چکیدهای است از کتاب دیگر همین مؤلف با عنوان فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان که در سال 6831 توسط موسسهی انتشارات امیر کبیر چاپ و منتشر شد.
بخش اول؛سامانیان شامل ده قسمت با عناوین:1-نگاهی گذرا به سلسلهی سامانیان؛2-دولت بخارا؛3-جغرافیای سیاسی قلمرو سامانیان؛4-دستگاه اداری؛5-وضع اجتماعی؛6-زندگی اقتصادی؛7-معماری و هنر؛8-دینها و فرقهها؛ 9-آموزش و پرورش؛و 01-علوم رایج در روزگار سامانیان است.
تاریخ ایران در اوایل دورهی اسلامی،یکی از مقاطع حساس تاریخ این مرزوبوم است زیرا اوضاع و احوال ایران در این عصر،بهشدت تحتتأثیر ورود اعراب مسلمان به ایران و برخورد دو نظام اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی متفاوت بود حکومت نژادپرست و متعصب اموی که بر پایهی برترینژاد عرب بر عجم (والی بر موالی)استوار بود،باعث شکلگیری نهضتهای شعوبی و شرکت ایرانیان در قیامها و نهضتهای ضد عربی و ضد اموی شد که به شکست امویان و روی کارآمدن عباسیان انجامید.
قسمت آخر بخش اول با عنوان علوم رایج در روزگار سامانیان،به شرح علوم مختلف اختصاص دارد و نویسنده، ابتدا از خوارزمی نام میبرد که کتاب مفاتیح علوم را به عتبی،وزیر نوح بن منصور سامانی تقدیم کرد.
نویسنده در پایان قسمت اول،شجرهنامهی سلسلهی سامانی را ترسیم کرده که برای یادگیری و فهم بیشتر این دوره، بسیار مفید و حایز اهمیت است.
چهارصد شاعر به دربار محمود آمدوشد داشتند و عنصری امیر الشعرای آنان بود شکوه ایران از عرفای بزرگی همچون ابو سعید ابو الخیر نام میبرد."