چکیده:
ظهور و افول آن بپردازد و مظاهر ارتباط خلفای فاطمی و داعیان صلیحی را بررسی کند. دعوت اسماعیلیه در نیمه دوم قرن سوم هجری در یمن آغاز شد.پس از گذشته دو قرن امیر داعیان صلیحی(439-532 هـ)توفیق تشکیل حکومتی اسماعیلی مذهب را در یمن یافتند.در سراسر دوره حکمرانی ایشان روابطی بسیار دوستانه و مستحکم میان دو کانون یمن و مصر حکم فرما بود.سلاطین صلیحی به عنوان داعیان برجسته فاطمی نقش مهمی در گسترش کیش اسماعیلیه در جنوب شبه جزیره عربستان و هند بر عهده داشتند.مهمترین وظیفه امیر داعیان صلیحی ضمن دعوت به امام فاطمی، حفظ پایگاههای سیاسی فاطمیان در یمن،مکه و مدینه بود.داعیان صلیحی به عنوان حجت جزیره یمن کار دعوت هند را نیز بر عهده داشتند و بعدها همین ارتباط سیاسی مذهبی موجب شد تا داعیان هند بسیاری از میراث مکتوب فاطمیان و به تبع آنها صلیحیون را حفظ کنند.بنابراین بررسی ابعاد مختلف چگونگی شکلگیری این حکومت که نخستین حکومت اسماعیلی مذهب در یمن بشمار میآید،بسیار حائز اهمیت است.مقاله حاضر میکوشد ضمن بررسی چگونگی نشر کیش اسماعیلیه در یمن و جنوب شبه جزیره عربستان به سیر تکوین سلسله صلیحی و
خلاصه ماشینی:
"داعیان صلیحی به عنوان حجت جزیره یمن کار دعوت هند را نیز بر عهده داشتند و بعدها همین ارتباط سیاسی مذهبی موجب شد تا داعیان هند بسیاری از میراث مکتوب فاطمیان و به تبع آنها صلیحیون را حفظ کنند.
با شقاق دو جریان حافظی و طیبی پیروان پیمنی اسماعیلیان نیز به دو دسته تقسیم شدند و ملکه صلیحی که به روایت منابع پیشتر نامهای از الآمر باحکام الله امام خلیفه فاطمی مبنی بر تولد ابو القاسم طیب در ربیع الثانی 425 هـ دریافت کرده بود(الیمنی،391)،وفادارانه به امامت طیب باقی ماند و در هدایت و تسری دعوت طیبی در یمن و هند کوشید.
(ابن خلدون،4/162) اضمحلال حکومت صلیحیون هرگز به منزله اتمام دعوت اسماعیلیه در یمن نبود،بلکه دعوت طیبی پس از مرگ ملکه ضمن جدا شدن از خاندان صلیحی با قوت کماکان توسط داعی ذوئیب بن موسی زریعی(م 645 هـ)(برهانپوری،9991،96-47)1و ابراهیم بن حسین حامدی(م 755 هـ) (برهانپوری،57-47)2و پسرش حاتم داعی مطلق طیبی(م 695 هـ)(برهانپوری،28-57)و علی بن حاتم(م 506 هـ)(برهانپوری،38-28)3ادامه یافت و تا قرن یازدهم هجری داعیان اسماعیلی دارای اقتدار مذهبی و گاه سیاسی در یمن و هند بودند.
دوم این که داعیان صلیحی یمن مأموریت داشتند تا علاوه بر نشر کیش اسماعیلیه و دعوت به امام فاطمی،به تضعیف پایگاه خلافت عباسیان بغداد به عنوان رقبای مهم خلفای در همه مناطق تحت نفوذ صلیحیون چون مکه و مدینه،عمان و بحرین و هند بپردازند و اقدام به برانداختن نام خلیفه عباسی از خطبه و در مقابل خواندن خطبه به نام خلیفه فاطمی مصر بر منابر مناطق تحت نفوذ(ابن تغری بردی،5/95)و همچنین ضرب سکه به نام امام فاطمی نمایند."