چکیده:
مینگریسته و این امر در نحوه قضاوت وی تاثیر غیرقابل اغماضی بر جای نهاده است. یکی از معروفترین افرادی که در اعصار گذشته در دنیای اسلام به بررسی جوامع گوناگون بشری پرداخته عبد الرحمن بن خلدون(808-732 هجری قمری)میباشد.نامبرده را میتوان به نوعی پایهگذار جامعهشناسی شهری دانست،زیرا در معروفترین اثر به جای مانده از او به نام«المقدمه» وی به صورت کاملا دقیق و موشکافانه جوامع همعصر خود را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده و از این رهگذر به نتایج قابل توجهی دست یافته است.لیکن علت اصلی شهرت ابن خلدون را در این امر میتوان ذکر کرد که برخورد نامبرده با مسایل اطراف خود به صورت تحلیلی و نه توصیفی بوده است و همواره در پس ظاهر رویدادها و آنچه که مشاهده مینمود در پی یافتن علت اصلی و چگونگی سیر تحول وقایع بود.از طرف دیگر می باید به این نکته اذعان داشت که ابن خلدون به علت شرایط اقتصادی و اجتماعی دوران خویش همواره با حالت بدبینانهای به حوادث اطراف خود
خلاصه ماشینی:
"(ابن خلدون،3331، ص7) بنابراین در رابطه با نقد و بررسی«مقدمه»همواره اصلیترین نکتهای که میباید مدنظر قرار گیرد،شیوه بیان مفاهیم گوناگون از طرف مولف آن است زیرا وی ببرای هر کدام از کلمات به کار برده شده مفهوم ویژهای را در ذهن خود پرورانده که اگر چه نمیتوان به صورت قطعی و دقیق به آنها دست یافت،لکن از طریق بررسی و غور در افکار نامبرده امکان آن وجود دارد که تا حدود زیادی به معانی و مفاهیم آن لغات و واژهها نزدیک شد و بدین سان تا مقدار قابل ملاحظهای به شناخت افکار و عقاید وی نائل آمد.
لیکن آیا در واقعیت نیز همواره چنین بوده است؟ است که در پاسخ به این سؤال میتوان شواهد و قرائن بسیاری را مطرح نمود و نمونههای متعددی را مثال آورد مبنی براین که تنها نفس و خواست آمدی در شکلگیری شهرها اصل اساسی نبوده و عوامل متعدد دیگری نیز دراین امر دخالت داشتهاند برای نمونه آیا شکلگیری شهرهای مذهبی و پرستشگاهی از این مهم تبعیت کردهاند و یا این که عشق به خدا و پرستش و نیایش او باعث به وجود آمدن آنها شدهاند؟ یکی دیگر از مفاهیمی که ابن خلدون همواره به استناد آن شهر را مورد مذمت و نکوهش قرار میدهد،فرهنگ و خصوصیات و اخلاقیات حاکم بر م حیط شهری است."