چکیده:
دو سرزمین باستانی مصر و شام در تاریخ اسلام از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار بوده و حوادث سیاسی و نظامی و
اجتماعی آنها بخش اعظمی از تاریخ اسلام را به خود اختصاص داده است. در این سرزمین بود که در پی سقوط بغداد به دست مغول،
یکی از بزرگترین و مقتدرترین حکومتها یعنی حکومت ممالیک شکل گرفت و با تظاهر به حمایت از خلافت عباسی بیش از دو و
نیم قرن ادامه یافت. در این دوره تاریخنگاری مخصوصا رونق گرفت و آثار بزرگ و ارزشمندی در این زمینه تألیف شد و مورخان
برجستهای چون ابنکثیر و ابن تغریبردی و ابن حجر و ذهبی و ابن خلدون و مقریزی ظهور کردند. مروری گذرا بر این آثار متعدد و
ارزیابی آنها بر عهده این نوشتاراست.
خلاصه ماشینی:
"آثار تاریخی این دوره گوناگونی خاصی دارند؛ برخی از آنها همچون البدایة والنهایة، المختصر فی اخبار البشر ابوالفداء (د732ق) و انباء الغمر ابن حجر از نوع تاریخهای عمومی به شمار میروند که علاوه بر ذکر تاریخ مصر و شام به حوادث دیگر بلاد اسلامی و حتی برخی سرزمینهای غیر اسلامی نیز پرداخته (برای نمونه نک : ابن آیبک؛ ج 9؛ یوسفی، 301، 304، 372، مقریزی، بیشتر موارد) و در ذیل حوادث هر سال به اختصار یا به تفصیل شرح و فیات مشاهیر را نیز آوردهاند.
ارزش علمی منابع عصر ممالیک در این عصر بیشترین آثار تاریخی در عالم اسلام پدیده آمده و هیچ دورهای از لحاظ کثرت آثار تاریخی با این دوره قابل قیاس نیست و از آنجا که مؤلفان این عصر نوشتن تاریخ را از زمانهای پیش از خود و حتی آغاز آفرینش و یا صدر اسلام شروع کردهاند، مطالب آنها به دو دسته اساسی تقسیم میشود: دسته اول مطالبی که نقل و اقتباس از منابع دیگر است و مورخان عصر ممالیک در این بخش ناقل صرف بودهاند و عبارات را گاه با ذکر منبع و گاه بدون ذکر منبع نقل کرده و در برخی موارد دچار تحریف و اشتباهاتی نیز شده و یا مطلبی را بیش از حد خلاصه کردهاند (برای نمونه نک : ابن آیبک، 6/21، مقدمه)."