چکیده:
طرح مسئله: آگاهی شهروندان موجب رسیدن ایشان به حقی است که جامعه برای آن ها در نظرمی گیرد. مردم علاوه بر حقوق ذاتی که در تحقیقات بسیاری به آن ها اشاره شده است، از حقوق اعتباری نیز برخوردارند؛ در این تحقیق، به برخی از آن ها که با مسئولیت ها و ماموریت های مدیریت شهری مرتبطند، پرداخته می شود. با عنایت به این مهم که در مفهوم شهروندی فعال، شهروند متقاضی مشارکت هدفمند است، چنین ادراک می شود که برای شهروند بودن در کامل ترین معنای آن، باید موثر و فعال بود. این مقاله به بررسی وضعیت شهروندی فعال در جامعه و رابطه آن با شناخت شهروندان از حقوقشان پرداخته و رابطه شهروندی فعال و پاسخ گویی و شفافیت شهرداری را بررسی می کند.
روش: روش انجام تحقیق پیمایشی بوده و بدین منظور، شهروندان 3 منطقه از شهر تهران به مثابه جامعه آماری درنظر گرفته شده و تعداد 381 نفر از آنان به منزله نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه و برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 15و لیزرل 53/8 بهره گرفته شده و از آزمون های میانگین یک جامعه آماری، تحلیل واریانس، مقایسه میانگین دو جامعه مستقل، آزمون طرح های تکراری، همبستگی پیرسون و مدل تحلیل مسیر استفاده شد.
یافته ها: یافته های تحقیق حاکی از آن بود که افزایش آگاهی مردم، موجب مشارکت بیش تر آن ها برای ادای تکالیف در امور شهری و توسعه شهروندی فعال می شود، و توسعه شهروندی مشارکت جو و فعال، موجب افزایش شفافیت و پاسخ گویی در عمل کرد شهرداری (یا حداقل شکل گیری چنین ادراکی در شهروندان) می شود.
نتایج: نتایج نشان می دهند که آگاهی از حقوق شهروندی و مراتب شهروندی فعال در ارتباط با حوزه های گوناگون شهرداری، با یکدیگر تفاوت دارند؛ بنابراین توصیه می شود که شهرداری ها برنامه های اصلاحی خود را با رویکردهای اقتضایی تنظیم نمایند.
خلاصه ماشینی:
"در این راستا وظایف و مأموریتهای شهرداری شامل موارد زیر میباشد:آموزش دادن ضوابط و مقررات مربوط به ساختو ساز شهری و انواع عوارض؛ایجاد زمینۀ زندگی سالم و باکیفیت پس از بازنشستگی؛اقدام برای احیا و بازسازی بافت فرسوده؛آموزش استانداردهای ساختمانسازی و نوسازی به شهروندان؛آموزش روشهای تأمین ایمنی در منزل و پیشگیری از حوادث خانگی؛توسعۀ وسایل حملونقل عمومی مناسب و تسهیل رفتوآمد در سطح شهر؛ارائۀ آموزشهای زیستمحیطی دربارۀ راهکارهای مبارزه با آلودگی هوا(به شهروندان)؛ساماندهی صنایع و مشاغل مزاحم شهری و انتقال آنها به خارج شهر؛آموزش روابط و مناسبات اجتماعی و شیوۀ ارتباط با نهادها؛آموزش چگونگی استفاده از تجهیزات ترافیکی،معابر شهری و پارکینگها(برای کاهش ترافیک)؛ایجاد شهر سالم و عاری از آسیبهای اجتماعی(نظیر متکدیان،اعتیاد و مفاسد اجتماعی)؛تأسیس مراکز کافی برای معاینۀ فنی خودرو؛تأمین زمینۀ برخورداری از مشاورههای فردی و خانوادگی،و بهداشت روحی و معنوی برای شهروندان؛تأمین فضای سبز کافی متناسب با نیازهای شهروندان؛احیای هویت معماری سنتی و اسلامی در شهر؛اصلاح نقاط حادثهخیز شهر و پیشگیری از حوادث؛تأمین تسهیلات کافی برای صرف اوقات فراغت فرهنگی و مذهبی(تئاتر،سینما،کتابخانه و...
با در نظر گرفتن اینکه مطالعات قبلی حاکی از آنند که میزان آگاهی شهروندان تهرانی از حقوق شهروندی خود کم،و احساس تعهد شهروندی آنها نیز بهمراتب کمتر است؛ ضمن اینکه میزان تمایل این شهروندان،به درگیری و مشارکت مدنی نیز در سطح پائینی قرار دارد(احمدی،1383)و با توجه به اینکه مشارکت سیاسی و پاسخخواهی از نشانههای شهروندی فعال تلقی میشود،این پژوهش به بررسی مسئله پاسخگویی در شهرداری و رابطۀ آن با شهروندی فعال معطوف شد."