چکیده:
دشت ازومدل در شهرستان ورزقان استان آذربایجان شرقی واقع شده است.این دشت در شمال شهر ورزقان قرار گرفته است. از جنوب آن رودخانه اصلی اهر چای عبور میکند.در محل دشت شبکههای فرعی به رودخانه پیوسته و باعث توسعه دشت و ایجاد تراسهای آبرفتی و آشکار شدن تراسهای دریاچهای در دشت شدهاند.رودخانه در محدوده مورد مطالعه به علت شیب بسیار کم حالت مئاندری پیدا کرده و بیشترین درصد مئاندر مربوط به مئاندرهای دارای سینوسیته بالای 1/5 میباشد.هدف از این تحقیق بررسی کمی اهر چای میباشد که از طریق آن بتوان نوع توسعه یافتگی رودخانه را مشخص کرد.برای رسیدن به این هدف از شاخص کورنایس و ضریب خمیدگی استفاده شده است.برمبنای این شاخصها،مئاندرهای مورد بررسی در دشت از نوع مئاندر توسعه یافته میباشد.
خلاصه ماشینی:
"دلال اوغلی (1731،ص 691-591)به تحلیل ضریب خمیدگی رودخانه در محدوده دشت اهر پرداخته و گرانولومتری را از بستر رودخانه انجام داده و به این نتیجه رسیده که اندازه دانههای قسمتهای مئاندری کوچکتر ولی رودخانههایی که حالت شریانی دارند قطر دانهها بیشتر میباشد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1 موقعیت مئاندر اهرچاپ در دشت ازومدل ورزقان مواد و روشها در این پژوهش از عکسهای هوایی با مقیاسهای 00002:1 ارتش سال 6431 و 00004:1 سازمان نقشهبرداری 7731 استفاده شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شماره 2 نحوه محاسبه کمی اهر چاپ در محدوده دشت ازومدل ورزقان از شرق به غرب A و B نتایج اهر چای در محدوده دشت به علت شیب بسیار کم، حالت مئاندری پیدا کرده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شماره 3:نمودار منحنی مئاندرهای اهر چاپ در دشت ازومدل ورزقان طبق زاویه مرکزی کورنایس جدول شماره 1:طبقهبندی انواع پیچانرود اهر چاپ طبق زاویه مرکزی کورنایس1 (به تصویر صفحه مراجعه شود) (1)- Kornise (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شماره 4:طرح شماتیک محاسبه سینوسیته مئاندربرگرفته از سیلویا نوردفیورد1و همکاران در این شکل طول موج کمان و L طول مئاندر (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شماره 5:نمودار سینوسیته اهر چاپ در محدوده دشت ازومدل ورزقان(طبق ضریب خمیدگی شاخص لئوپلد و همکاران) (1)- Nordfjord با توجه به شکل 5 میانگین سینوسیته 1/333767 میباشد.
در رودخانه اهر چای تحت تاثیر مئاندر بحث و نتیجهگیری زمین ساخت مهمترین عامل در بوجود آمدن دشت ازومدل ورزقان به شمار میرود،به این صورت که رودخانه اهر چای بوسیله گنبدهای آتشفشانی مسدود شده و این مسدود شدگی باعث ایجاد دریاچه رودخانهای در منطقه گردیده است.
طبق شاخص زاویه مرکزی کورنایس بیشترین قسمتهای مئاندر اهر چای در دشت ازومدل مربوط به پیچانرود توسعه یافته با 96/11 درصد میباشد."