چکیده:
به منظور نیل به پایداری،تشریح و ارزیابی وضعیت محیط زیست و منابع قبل از هرگونه برنامهریزی توسعه ضرورت دارد.اما بدین منظور،با توجه به محدودیت زمان،بودجه و دادهها و آمار تحت اختیار،اغلب روشی مورد نیاز است که در عین سادگی دارای خروجی صحیح و نتایج کاربردی با کیفیت مناسب باشد.بدین ترتیب ارزیابی به کمک پهنهبندی یا طبقهبندی سرزمین1و به روش تلفیق بهینه سلسله مراتبی2مطرح میگردد.با این روش،با حداقل نیاز به داده و در کوتاهترین زمان میتوان ارزیابی سرزمین را انجام داده از توان و تناسب آن برای توسعه مطلع شد. یک نمونه از کاربرد این روش در تدوین طرح توسعه گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد میباشد که در غالب یک برنامهریزی استفاده از سرزمین منظوردار انجام گردید.از آنجا که نتایج این فرآیند برنامهریزی توانست بخوبی پاسخگوی اهداف پیشبینی شده برنامهریزی باشد،به نظر رسید که میتوان در جهت گسترش بکارگیری از اصول ارزیابی توان و پهنهبندی تناسب اراضی حتی در برنامهریزهای توسعهبخشی همراه با جامعنگری به عنوان یک الگو از آن استفاده نمود. با استفاده از این روش ارزیابی،راهکارهای کوتاهمدت مدیریت بهرهبرداری از وضع موجود(بدون سرمایه گذاری)و همچنین سیساستهای برنامهریزی میان و بلندمدت برای دستیابی به وضع مطلوب(به صورت گزینه های مختلف و سرمایهگذاریهای متفاوت)با موفقیت حاصل شد.بعلاوه،مکانیابی علمی و اصولی محل بهینه اجرای انواع طرحهای پیشتاز و اولویتدار توسعه با در نظر گرفتن کلیه ویژگیها و ابعاد زیست محیطی (در جهت بهرهبرداری از مزیتها و گریز یا رفع نارسائیها)به کمک این روش پهنهبندی منظوردار میسر گردید.
خلاصه ماشینی:
"گزینش شهرستان به جدول شماره(2):لایهها(نقشههای)مورد نیاز و منظور از استفاده از آنان در ارزیابیهای مربوط به توان گردشگری سرزمین (به تصویر صفحه مراجعه شود) عنوان واحد بررسیهای تلفیقی(ولی نه ارزیابی)مشکل خرد شدن اکوسیستمها یا آبخیزها به واحدهای منقطع و غیرمرتبط و در نتیجه احتمال بروز مسئله در برآورد اثرات متقابل میان زیرواحدها و کاهش صحت خروجی نهائی را به وجود نمیآورد52.
بدین ترتیب،در پهنه بندی تناسب سرزمین برای کاربری گردشگری،لایهها یا نقشههای پردازششدهای چون اقلیم(برای لحاظ تنوع آب و هوای محلی)یا کاربری اراضی(برای منظور نمودن وجود یا نبود تضاد با گردشگری)،در مراحل آخر و تکمیلی قرار گرفته،ولی لایه های اطلاعاتی یا نقشههایی چون توزیع جاذبههای توریستی (طبیعی یا مصنوع:ساختمانها و آثار باستانی،اماکن زیارتی و امامزاده و غیره)و توزیع تجهیزات و تأسیسات خدماترسانی(بر اساس پارامتر ارزیابی تراکم نسبی مراکز مربوطه)از اولویت اولیه در سلسله مراتب رویهماندازی برخوردارند.
همانگونه که استفاده از الگوها و مدلهای ارزیابی توان و تناسب سرزمین نیز اثرات نسبی و تجمعی پارامترها را از طریق سلسله مراتبی که در مدل برای آنان قایل میشود در ارزیابی و برنامهریزی لحاظ میکند،توان سرزمین استان کهگیلویه و بویراحمد نیز براساس برآیند مجموعه اثرات متقابل پارامترهای مؤثر بر توسعه انواع کاربری گردشگری در شرایط محیطی هریک از شهرستانها(واحد برنامهریزی)تعریف و تشریح گردیده مبتنی بر این ارزیابی و پهنهبندی میتوان در ارتباط با نیازهای توسعه در هریک از آنان قیاس و نتیجهگیری نمود.
نقشههای خروجی تلفیق حاصل از رویهماندازی نقشه های دو یا چند از پارامترهای ارزیابی و اثرات متقابل پارامترها را تعریف نمود که براساس برآیند هماهنگی یا تضاد میان این پارامترهای مختلف محیطی تناسب سرزمین هریک از شهرستانها و کل استان برای انواع کاربری گردشگری در پهنهبندیها مصور میگردد."