چکیده:
هدف اصلی سیستم ایمنی مهیا نمودن امنیت و تسهیلات لازم در این زمینه برای کارکنان کتابخانه، منابع ،و تجهیزات کتابخانه، همچنین مراجعه کنندگان به کتابخانه است. بهطور همزمان ،تمام موارد و مسائل مورد نیاز برای امنیت کامل کتابخانه، باید بدون ایجاد هیچگونه تداخلی در خدمت رسانی کتابخانه به مراجعان صورت پذیرد ( Mc Comb،2004 ) . روش/رویکرد پژوهش:روش پژوهش در این تحقیق، با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش و فرضیه های پژوهش، پیمایشی توصیفی است. برای ارزیابی امنیت فیزیکی و الکترونیکی ساختمان و تجهیزات کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی عمومی و دانشگاهی با هدف ارتقای میزان امنیت و کاهش پیامدهای ناشی از عدم امنیت در فضای کتابخانه، از سیاهه وارسی مخصوص امنیت ساختمان کتابخانه استفاده شده است،که توسط دایره امنیت و سلامت شغلی ایالات متحده ( ا.اس.اچ.ای. ) تهیه شده است. جامعه آماری این پژوهش، 14 کتابخانه و مرکز اطلاعرسانی عمومی و دانشگاهی شهر زنجان می باشد. تحلیل دادههای پژوهش با استفاده از آمار توصیفی نظیر درصد و فراوانی انجام شده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که در کل، بین میزان بهکارگیری اصول حفاظت و ایمنی در ساختمان کتابخانههای عمومی و دانشگاهی شهر زنجان تفاوت معنیداری وجود ندارد (این پژوهش شامل بررسی مدیریت مواد، دارایی و اقلام ساختمان، درها، کلید و قفل، کنترل ورود و فضای داخلی، پنجره ها، حفاظها، نرده ها و دروازه ها، روشنایی فضای بیرونی کتابخانه،هشدار آتش سوزی و تمهیدات و پیشگیری، دسترسی به قفسههای کتاب،دروازه های امنیتی می باشد). نتیجه گیری: اگرچه بر اساس جدول 3( مقایسه میزان بهکارگیری اصول حفاظت و ایمنی در ساختمان کتابخانههای عمومی و دانشگاهی) وضعیت موجود ایمنی فضای کتابخانهها متوسط به نظر میرسد ،با وضعیت مطلوب انطباق صد در صد نداشته و تمامی فضاهای امنیتی باید ،بر اساس استانداردهای موجود، مورد بررسی و بهینهسازی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"به این ترتیب،میتوان گفت که کتابخانههای ایران،در واقع،کاملا بیدفاع هستندو شرایط لازم برای حفظ و نگهداری مواریث فرهنگی و تاریخی کشور را ندارند(نیکنام،1380) تحقیق حاضر کوششی است برای تعیین و تعریف یک رشته شرایط و ضوابطواقعبینانه که در صورت تحقق،به ارتقای سطح کمی و کیفی ایمنی کتابخانهها و واحدهای یان مسئله یافتههای پژوهشی که اخیرا در مقیاس ملی صورت گرفته در مجموع حاکی از آن استکه(نیکنام،1380): -شیوههای نگهداری کتابها و سایر مواد در کتابخانههای ایران کاملا ابتدایی استو استاندارد ایمنی بسیار پایین است؛ -در کتابخانهها هزاران جلد کتاب نفیس و منحصربهفرد و نیز منابع اطلاعاتی مفیدیافت میشود که به سبب بیتوجهی در معرض فرسودگی است؛ -کتابخانهها فاقد تجهیزات ایمنی هستند؛ -بسیاری از مسئولان به نکات ایمنی توجهی ندارند؛ -انباشتگی کتابها به صورت فوق العاده متراکم،ضریب ناامنی را افزایش داده است،ساختمان بیشتر کتابخانهها نامناسب است،و بسیاری از آنها برای کتابخانه ساخته نشدهاند؛ -شیوه ساختمانسازی و راههای ورودی و خروجی نامناسب باعث کند شدن شدیدواکنشهای امدادی در مقابل حوادث است؛ -بیشتر کتابخانهها فاقد دستگاههای هشداردهنده و اعلام حریق هستند؛ -استفاده از وسایل گرمایی از قبیل بخاری نفتی در بسیاری از کتابخانهها معمول است؛ -مواد استفاده شده در سقفها،دیوارها،و کفهای بسیاری از کتابخانهها از نوع قابلاشتعال بوده و هنگام بروز آتشسوزی به گسترش آتش کمک میکند؛ -نصب کپسولهای آتشنشانی در قسمتهای مختلف کتابخانه کاملا استانداردنیست و تقریبا هیچ کتابخانهای از شیوه علمی آتشنشانی استفاده نمیکند؛ -کتابخانهها مورد بازدید منظم کارشناسان آتشنشانی قرار نمیگیرند و نظرهای آنهااعمال نمیشود؛ -اغلب کتابخانهها فاقد دستگاه رطوبت و دماسنج هستند و هیچ کنترلی از نظر ایندو عامل آسیبزا انجام نمیگیرد؛ -تقریبا هیچ یک از کتابخانهها به دستگاه دزدگیر مجهز نیست؛ -بیشتر کتابخانهها در مقابل حوادث و بلایا با بیمه قراردادی ندارند؛و -قریب به اتفاق کتابخانهها فاقد طرحی برای مقابله با سوانح و بلایای طبیعی هستند."